M. Abuzalova, G. Haqulova,Sh. G’ulomova Hozirgi o`zbek adabiy tili (Morfologiya)

51-mashq.Quyida berilgan fikrni izohlang.Unga hikoyat va 
hikmatlardan misollar keltiring. 

---

34 
Odam bordir, odamlarning naqshidir, 
Odam borki, hayvon undan yaxshidir.(Alisher Navoiy
) 
52-mashq.Matnni o’qing. Yuklamalarning ma’nosi va yozilishiga 
izoh bering
.
Vatan madhi 
Vatandan shirinroq hech narsa yo’q.Axir, odamlar nimaniki muqaddas deb 
hisoblasa, nimaniki teran mazmun bilan sug’orilgan, deb bilsa, bularning barini 
ularga Vatan o’rgatgan emasmi? Mayli, ko’pgina odamlar o’zga yurtlarning qudrati-
yu ajoyibotidan zavqlansin, imoratlarning dabdaba-yu vasvasasiga qoyil qolsin, lekin 
hamma Vatanini sevadi.O’zga yurtlarning behisob mo’jizalarini ko’pchilik ko’rgan, 
ammo hech kim ularga mahliyo bo’lib o’z yurtini unutib qo’ygan emas-ku?! 
Barcha odamlar Ollohdan Vatanini farovonlikda boshqa shaharlarga teng qilishni
so’raydi-yu, lekin tanlashga kelganda har qancha faqiru ko’rimsiz bo’lsa-da, faqat
o’z Vatanini tanlaydi. 
Vatan hamma odamlar uchun shu qadar azizki, qonun chiqaruvchilar
hamma joyda eng katta jinoyatlar uchun oliy jazo sifatida Vatandan badarg’a
qilishni belgilab qo’yishgan.Axir, janglarda safda turganlar uchun eng oliy, eng
ulug’ xitob- Vatan uchun jangga undaydigan xitobdir.Bu xitobni eshitgan
hech bir odam undan bo’yin tovlashni o’ziga munosib bilmaydi-da.Negaki, “Vatan” 
so’zi hurkak odamga ham jasorat bag’ishlaydi. 
53-mashq.Matnni o’qing.Yordamchi va alohida so’zlarni topib,
ularning ishlatilish o’rinlariga diqqat qiling
. 
…Men uchinchi bo'lib so'zga chiqdim... O'sha kuni shamollab qolgan ekanman. 
To'rt kun yotib oldim. Darmonim qurib ishga ketayotsam, rais qovoq-dimog'ini 
osiltirib, 
samovarning so'risida o'tiribdi. Indamay o'tib ketish uyat. Odobdan emas. Qo'rqa-
pisa salomlashdim. U meni ko'rdi-yu, ko'zlari yashnab ketdi.

---

35 
- E, bormisan? Juda uzoq yotib olding-ku. Bu yoqda shuncha ish, shuncha joydan 
taklif. Sen bo'lsang, arzimagan kasalni bahona qilib yotibsan. Allaqayoqdan polvon 
kelayotgan emish, vokzalga chiqib kutib oluvchilar ro'yxatining boshida sen 
turibsan. Shu bugun kech soat yettida poyezd keladi. Kechikmay yetib bor. 
Mashinani tayinlab qo’yganman. Bir nima dey, desam, raisning fe'lidan qo'rqaman. 
Chidadim. Oxiri yorildim: 
- Axir, rais buva, bu yoqda shuncha... 
Aytdim-ku, rais og'iz ochgani qo'ymaydi deb, urishib berdi. 
- Uncha-muncha odam qadam bosolmaydigan joylarga boryapsan. Noz qilma. 
Yigit kishining boshiga baxt bir qo'nadi. Qani tur, tayyorgarligingni 
ko'r.
 
Fizkultura komitetidan telefon qilib, miyamni qoqib qo'limga berishdi. Uyaltirma-
da, uka. Xuddi soat yettida stantsiyaga chiqdim. Poyezdning oltinchi vagoni. 
Eshigidan bo’yi salkam bir terak keladigan odam tushib kelyapti. Tikilib qarasam, 
bir yili domotdixga borganimda tarvuzni butun yutib o’yin ko'rsatgan polvon. 
Rayonimizga tosh o'ynashni ko'rsatgani kelgan ekan.