Toshkent arxitektura qurilish instituti

 
15.4. Hajmiy-rejali yechim 
Muzey binolari 1-3 qavatli (odatda, 2 qavatli)qilib loyihalashtirilib, bunda 
gorizontal funksional zonalash afzalroq hisoblanadi. Vertikal funksional zonalash 
qo‘llanilganida 
ekspozitsiya, 
odatda, 
bosqichli 
shaklda 
joylashtiriladi. 
Kommunikatsiyalarga, ya’ni zinapoyalar, panduslar, yo‘laklar va galereyalarga 
alohida e’tibor beriladi – ular ichki hajmni shakllantirishda va eksponatlarni 
tomosha qilishning davomi yoki dam olish joylari sifatida harakatlanish tartibini 
belgilashda faol qatnashishi lozim.

---

246 
Muzeyning yuqorida qayd etilgan faoliyat turlarini va muzey binosidagi 
barcha funksional jarayonlarni tashkil etishga quyidagi asosiy funksional bloklar 
mos keladi: 
- 
muzeyga kirish zonasidagi xonalar guruhi; 
- 
ekspozitsiya qismi; 
- 
kino va leksiya zali; 
- 
ma’muriy, ishchi va yordamchi xonalar, kutubxona; 
- 
laboratoriya va ustaxonalar; 
- 
fondlar saqlanadigan xonalar; 
- 
texnik xonalar. 
Ushbu funksional bloklarni vazifalari bo‘yicha asosiy, yordamchi va xizmat 
ko‘rsatish xonalariga ajratish. 
15.1
-
jadval 
Bajaradigan 
vazifalari 
bo‘yicha xona 
turi 
Muzeyning funksional zonalari 
A – tashrif buyuruvchilar zonasi B – xizmat ko‘rsatish zonasi 
Asosiy
Doimiy ekspozitsiya, muvaqqat 
ko‘rgazmalar 
Fondlar saqlanadigan xonalar 
Yordamchi
Kino va leksiya zali, to‘garak 
xonasi, 
dam 
olish 
zonasi, 
axborot-ma’lumotnoma xonalari 
Xodimlar 
uchun 
ishchi 
xonalar, 
laboratoriyalar, 
ustaxonalar, kutubxona 
Xizmat 
ko‘rsatuvchi 
Vestibyul, garderobxona, bufet, 
kiosk, chekish xonasi, sanitariya 
bo‘lmalari 
Xizmat 
vetibyuli, 
xo‘jalik 
omborlari, 
inventar 
saqlanadigan 
xonalar, 
sanitariya 
bloklari, 
texnik 
xonalar 
Xonalar tashrif buyuruvchilar yoki muzey xodimlari foydalanishiga qarab 
ikkita asosiy funksional zonalarga bo‘linadi: A – tashrif buyuruvchilar zonasi 
(ochiq); B – xizmat ko‘rsatish zonasi (yopiq). Maydonlar xonalarning asosiy 
guruhlari o‘rtasida muzeyning ixtisoslashuvi, uning kattaligi va ahamiyatiga 
bog‘liq ravishdataqsimlanadi. Xonalarning o‘zaro nisbatlari taxminan quyidagicha 
qabul qilinadi : 
- 
ekspozitsiya zallari – 45-55%; 

---

247 
- 
fondlar saqlanadigan xonalar – 20-25% 
- 
yordamchi va xizmat ko‘rsatish xonalari – 35%.