Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

to„rtinchi bosqichi
ni belgilab berdi. Bu bosqich 
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining ―Bank tizimini yanada 
erkinlashtirish va isloh qilish borasidagi chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi 
2000-yil 21-martdagi farmoni va Vazirlar Mahkamasinig «Bank tizimini 
isloh qilishga doir qo‗shimcha chora-tadbirlar to‗g‗risida»gi 2000-yil 
24-martdagi qarori qabul qilinishi bilan boshlandi. 
Bu hujjatlarga asosan quyidagilar 
mazkur bosqichning asosiy 
vazifalari 
qilib belgilandi: 
- bank tizimini yanada erkinlashtirish va isloh qilish, tijorat banklari 
mustaqilligini oshirish; 
- bank tizimi va uning bo‗g‗inlari rivojlanishini rag‗batlantirish; 
- bo‗sh turgan mablag‗larni bankka jalb qilish va omonatchilarning 
manfaatlarini himoya qilishni kuchaytirish; 
- banklar tomonidan iqtisodiyotning real sektori korxonalari, 
xususan, dehqon, fermer xo‗jaliklari hamda kichik va o‗rta biznes 
subyektlarini kreditlash jarayonini kengaytirish; 
- banklarni investitsiya jarayonlarining faol ishtirokchilariga aylan-
tirish; 
- banklarning mijozlar bilan o‗zaro manfaatli sheriklik munosabat-
larini shakllantirish; 
- aholining bank-moliya tizimiga bo‗lgan ishonchini oshirish; 
- xorijiy banklar va boshqa moliya institutlari bilan hamkorlikni 
kengaytirish, valyuta munosabatlarini erkinlashtirish va kengaytirish ka-
bi vazifalar belgilandi va mazkur vazifalarni amalga oshirishning 
me‘yoriy va huquqiy asoslari yaratildi.
2006-yildan
boshlab respublika bank tizimini rivojlantirishning 
beshinchi bosqichi
boshlandi. Bu bosqich banklar tomonidan aholi va 
xo‗jalik 
yurituvchi 
subyektlarga 
xizmat 
ko‗rsatish 
ko‗lamini 
kengaytirish va bu sohani yangi bosqichga ko‗tarishga me‘yoriy va 
huquqiy asos solganligi bilan xususiyatlidir. Bu bosqichda kichik biznes 
va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish va uni kreditlash, aholining 
iste‘mol ehtiyojlarini va uy-joy qurilishini ipotekaviy kreditlash, 
mikrokredit 
tashkilotlari 
va 
mikromoliyalash 
tizimini 
takomillashtirishning qonuniy asoslari shakllantirildi. ―Mikromoliyalash 
to‗g‗risida‖gi, ―Mikrokredit tashkilotlari to‗g‗risida‖gi, ―Iste‘mol krediti 
27
6-moddasida Markaziy bank o‗z vakolatlari doirasida qarorlar 
qabul qilish borasida mustaqildir deb belgilab berilgan. 
Davlat Markaziy bankning majburiyatlari yuzasidan, Markaziy 
bank esa davlatning majburiyatlari yuzasidan javobgar bo‗lmaydi.
Qonunning 8-moddasida Markaziy bank faoliyatining tashkiliy 
jihatlariga 
e‘tibor qaratilgan bo‗lib, Markaziy bank yagona 
markazlashtirilgan boshqaruv tizimiga ega ekanligi, Markaziy bank 
zimmasiga yuklatilgan vazifalarni bajarish uchun tegishli xizmatlar va 
muassasalar tashkil etilishi mumkinligi, jumladan, bu borada 
Qoraqalpog‗iston Respublikasi poytaxti, viloyatlarning markazlari va 
Toshkent shahrida yuridik shaxs maqomga ega bo‗lmagan o‗zining 
bosh boshqarmalarini tuzishi mumkinligining huquqiy asoslari 
keltirilgan.
Markaziy bank raisi bank boshqaruvning raisi hisoblanadi. 
Markaziy bank raisi Markaziy bank va uning boshqaruvi faoliyatiga 
rahbarlik qiladi, bankning fondlarini tasarruf etadi va Markaziy bank 
zimmasiga yuklatilgan vazifalar bajarilishi uchun javobgar bo‗ladi. 
Markaziy bank faoliyati masalalarini hal qiladi, Markaziy bank faoliyati 
va joriy operatsiyalarini operativ tarzda boshqarish bo‗yicha harakatlarni 
amalga oshiradi. 
Markaziy bankning boshqaruv tarkibini quyidagi rasmda aks ettirish 
mumkin: