Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

oltinchi bosqichini 
boshlab berdi. Jahon 
moliyaqiy iqtisodiy inqirozi tufayli jahon iqtisodiyotida yuzaga kelgan 
o‗zgarishlar, albatta, O‗zbekiston iqtisodiyotiga ham ta‘sir ko‗rsatishi 
muqarrar edi. Shu bois, O‗zbekistonda mazkur inqirozning oldini olish 
choralari ko‗rildi hamda ushbu choralarda asosiy e‘tibor mamlakat bank 
tizimini mustahkamlash, banklarning kapitallashuvi, resurs bazasi, 
likvidligi, to‗lovga qobiliyati va ularning kreditlash imkoniyatini 
oshirish masalalariga ustuvorlik berildi. Inqirozning salbiy ta‘siridan 
himoyalash maqsadida prezident farmoni asossida yangidan tashkil 
etilgan ―Mikrokreditbank‖ning ustav kapital miqdori 72 mlrd so‗mga 
oshirilib, uning hajmi 150 mlrd so‗mga yetkazildi. Xuddi shunday 
Davlat tijorat banklari Asakabank va Xalq bankiga, Aksioner tijorat 

---

24
banklari - Sanoatqurilishbank, Paxtabank, G‗allabankning kapital 
bazasini mustahkamlash maqsadida byudjetdan mablag‗lar ajratildi. 
Quyidagi jadvalda tijorat banklarining kapitallashuv darajasini oshirish 
bo‗yicha ajratilgan mablag‗lar to‗g‗risida ma‘lumotlar keltirilgan: 
 
1-jadval 
Davlat byudjetidan banklar ustav kapitalini oshirish bo„yicha 
ajratilgan mablag„lar dinamikasi (mln so„m) 
 
№ 
 
Bank nomi 
E‟lon 
qilingan 
ustav 
kapitali 
Qo„shimcha aksiyalar emissiyasi va joylashlirilishi 
Jami 
Shu jumladan 
2008-y. 
2009-y. 
2010-y. 
2011-y. 
2012-y. 
1. 
Xalq banki 
200 
120 
20 
30 
30 
20 
20 
2. 
Asaka banki 
300 
147 
100 
48 
- 
- 
- 
3. 
O‗zsanoatquri
-lish banki 
100 
65 
63 
2 
- 
- 
- 
4. 
Mikrorkredit 
bank 
150 
72 
54 
18 
- 
- 
- 
5. 
Paxtabank 
100 
50 
22 
28 
- 
- 
- 
6. 
G‗allabank 
50 
36 
13 
23 
- 
- 
- 
Jami 
491 
272 
149 
30 
30 
20 
20 
Mamlakat birinchi prezidenti I.Karimovning ―Jahon moliyaviy-
iqtisodiy inqirozi, O‗zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo‗llari 
va choralari‖ asarida mamlakatimizda jahon iqtisodiy inqirozining salbiy 
oqibatlarini bartaraf etish bo‗yicha qabul qilingan inqirozga qarshi 
choralar dasturining asosiy yo‗nalishlarida banklar ishini yanada 
takomillashtirish, aholi va xo‗jalik yurituvchi subyektlarning bo‗sh 
mablag‗larini 
tijorat 
banklaridagi 
depozitlarga 
jalb 
qilishni 
rag‗batlantirish vazifasi belgilandi. Mazkur yo‗nalishda respublika bank-
moliya tizimining barqarorligini ta‘minlashning quyidagi tamoyillari:

respublikamiz moliya bozoriga qisqa muddatli spekulyativ 
kapital 
kirishiga 
yo‗l 
qo‗ymasdan 
xorijdan 
to‗g‗ridan-to‗g‗ri 
investitsiyalarni jalb qilish;

iqtisodiyotning ustuvor sohalarini moliyalashtirishda davlat 
kafolati ostida olingan kreditlarni faqat uzoq muddatlarga, ya‘ni 20 
yildan 40 yilgacha hamda imtiyozli stavkalarda, xususan, 0,5 foizdan 2 
foizgacha bo‗lgan miqdorlarda jalb qilish;

banklar kredit siyosatini belgilashda ipoteka kreditlari berish 
me‘yoriga va tartibiga alohida e‘tibor qaratildi; 

O‗zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‗ar-
masi mablag‗larini shakllantirish; 
25

respublika yetakchi banklarining kapitallashuv darajasini 
keskin oshirish vazifalari belgilab berildi. 
Banklarning kapitallashuv darajasini oshirish, resurs bazasini 
takomillashtirish, ular faoliyatining barqarorligini ta‘minlash, chakana 
xizmatlarni rivojlantirish, iqtisodiyotning real sektori, kichik biznes va 
xususiy tadbirkorlikni kreditlashni kengaytirish va takomillashtirish 
borasidagi 
ishlarni 
yanada 
jadallashtirish 
bilan 
ahamiyatlidir. 
―Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va 
fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi‖da belgilab berilgan 
vazifalardan kelib chiqib demokratik bozor islohotlarini va iqtisodiyotni 
liberallashtirishni yanada chuqurlashtirish borasida belgilab berilgan 
vazifalarni amalga oshirish, bank tizimini rivojlantirish, tijorat 
banklarining 
kapitallashuv 
darajasini 
oshirish, 
pul-kredit 
munosabatlarining 
qonuniy 
asoslarini 
yanada 
takomillashtirish, 
kreditlash mexanizmini soddalashtirish, aholining kam ta‘minlangan 
qatlamlarining tadbirkorlik faoliyatini qo‗llab-quvvatlashni imtiyozli 
kreditlash 
mexanizmlarini 
takomillashtirish 
borasida 
amalga 
oshirilayotgan ishlar hozirgi –