Kafedrasi abdullayev utkir azimovich

kredit 
multiplikatori
deb ataladi. 
Muomaladagi pullar miqdorining o’sishi to’laligicha Markaziy bankning 
kredit emissiyasi bilan oldindan belgilanadi va har qanday yo’nalish bo’yicha 
muqarrar tarzda pul bazasining o’sishiga va multiplikatorning ta’sirida pul 
massasining ko’payishiga olib keladi. Pul massasining ko’payishi o’z navbatida 
inflyatsiya sur’atlariga ham ta’sir ko’rsatadi. 
Odatda, banklar tomonidan berilgan kreditlar to’xtovsiz harakatda bo’lib, 
kredit multiplikatsiyasini tashkil etadi. Kredit multiplikatsiyasi orqali muomaladagi 
pul oqimi ko’payadi. 
1-jadval 
Kredit multiplikatsiyasini hisoblash tahlili 
Banklar 
Depozit 
Kredit 
Majburiy 
zahira 
1 
2 
3 
4 
Bank «A» 
1000,0 
875,0 
125,0 
Bank «B» 
875,0 
765,6 
109,4 
Bank «V» 
765,6 
669,9 
95,7 
Bank «G» 
669,9 
586,2 
83,7 
Bank «D» 
586,2 
512,9 
73,3 
Jami 
3896,7 
3409,6 
487,1 
Izoh: Markaziy bank majburiy zaxira stavkasi o’rtacha 12,5 foiz sifatida 
olindi. 
Jadvaldan ko’rinib turgandek, A bank tomonidan jalb qilingan depozit turli 
bank operatsiyalariga yo’naltirilishi natijasida u boshqa (B,V,G,D va h.k) 
banklarga tushadi. Albatta har bir bankda o’rtacha 12,5 foiz majburiy zahiraga 
o’tkazilishini inobatga olsak, 1000 birlik depozit cheksiz o’sib borishini 
kuzatishmiz mumkin. 

---

 
Bugungi 
kunda 
respublikamizda 
iqtisodiyotni 
rivojlantirishga 
yo’naltirilayotgan bank kreditlari hajmining oshishi, bank kreditlaridan 
foydalanayotgan turli mulkchilik va xo’jalik yuritish shaklidagi mijozlar miqdori 
ko’payishi va banklar tomonidan berilayotgan kreditlarni oqilona joylashtirish va 
ular samaradorligini oshirish, berilgan kreditlar hamda ular bo’yicha hisoblangan 
foizlarni o’z vaqtida undirib olishni ta’minlash Markaziy bank tomonidan tijorat 
banklari kredit portfeli ustidan doimiy nazorat olib borish zarurligini talab 
etmoqda.