Kafedrasi abdullayev utkir azimovich

AMALIY MASHG‘ULOT MAVZULARI
175 
1-mavzu. “Monetar siyosat” fanining predmeti va vazifalari.Monetar 
siyosatning nazariy asoslari 
175 
2-mavzu. Monetar siyosatning maqsadi, maqsadli ko’rsatkichlari va asosiy 
yo’nalishlari 
181 
3-mavzu. Monetar siyosat vositalari va ularning amal qilish mexanizmi 
192 
4-mavzu. . Pulga bo’lgan talab, pul taklifi va pul agregatlari 
207 
5-mavzu . Inflyatsiyaga qarshi siyosat va inflyatsion targetlashning 
ahamiyati 
219 
6-mavzu. Monetar siyosatni amalga oshirishda xorijiy mamlakatlar tajribasi 230 
7-mavzu. O’zbekiston monetar siyosatining o’ziga xos xususiyatlari. 
238 
8-mavzu. Makroiqtisodiy va moliyaviy barqarorlikni mustahkamlashda 
monetar siyosatning ahamiyati 
247 
9-mavzu. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida hozirgi zamon 
monetar siyosatining dolzarb muammolar 
251 
ADABIYOTLAR RO’YXATI
257 
MUSTAQIL TA’LIM MASHG’ULOTLARI
259 
Talaba portfoliosini yaratish bo’yisha tavsiyalar 
259 
 
GLOSSARIY
285 
 
ILOVALAR 
298 
Fan dasturi 
298 

---

 
r 
4 
Ishchi fan dasturi 
Tarqatma materiallar 
309 
322 
Testlar 
354 
O’quv-uslubiy majmuaning elektron varianti (diskda) 
 
 
 
 
 
 

---

 
r 
5 
KIRISH 
“Monetar siyosat” fanini chuqur o’rganish moliya, bank ishi va boshqa 
iqtisodiy sohalardagi muammolarni hal qilishda muhim rol o’ynaydi.
“Monetar siyosat” fanining maqsadi tinglovchilarga monetar siyosatning 
iqtisodiyotni, jumladan, pul massasi, bank tizimi likvidliligini, pul bozorini tartibga 
solish bilan bog’liq bo’lgan masalalarning tub mohiyatini singdirish hamda 
monetar siyosat sohasida qarorlar qabul qilishda ko’nikmalarini hosil qilishdan 
iborat. 
Mazkur maqsadga erishishning vazifalari sifatida quyidagilar belgilangan: 
jumladan, monetar siyosatning asosiy nazariy masalalari, monetar siyosatning 
mazmun-mohiyati, makroiqtisodiy va moliyaviy barqarorlikni ta’minlash hamda 
mustahkamlashda uning ahamiyati;
xususan, monetar siyosatni amalga oshirish va uning bilvosita vositalaridan 
foydalanish borasida xorijiy mamlakatlarning ilg’or tajribalarini mamlakatimizda 
qo’llash masalalari bilan tinglovchilarni tanishtirish;
shuningdek, O’zbekistonda amalga oshirilayotgan monetar siyosatning 
maqsad va vazifalari, o’ziga xos xususiyatlari, inflyatsiya jarayonlarini tartibga 
solish, monetar siyosatning samardorligini oshirish va hozirgi zamon monetar 
siyosatining 
dolzarb 
masalalarini 
yoritib 
berish, 
monetar 
siyosatning 
ta’sirchanligini oshirishning oqilona yo’llarini ishlab topish kabi masalalar o’rin 
olgan. 
Uning asosiy maqsadi - iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida 
zamonaviy monetar siyosat vositalari orqali muvofiqlashtirishning amaliy 
holatlarini, Markaziy bankning monetar siyosat bo’yicha olib borilayotgan siyosati 
bilan tanishish va boshqalardan iborat. “Monetar siyosat” fanini o’rganish 
Markaziy bank monetar siyosatining asosiy xususiyatlarini, pul-kredit siyosati 
instrumentlarining mohiyatini, pul muomalasini boshqarishni, monetar siyosatni 
rivojlantirish yo’nalishlarini bilish va nazariy bilimlarni amaliy bilimlar bilan 
boyitishni vazifa qilib qo’yadi. 
Monetar siyosat davlatning iqtisodiyotni tartibga solish siyosatining asosiy 
yo’nalishlaridan biri hisoblanadi. Uning ob’ekti bo’lib, pullarga bo’lgan talab va 
pullar taklifi hisoblanadi. Shu sababli, mamlakatda inflyatsion jarayonlarning 
chuqurlashishiga yo’l qo’ymaslik, iqtisodiyotning pul mablag’lariga bo’lgan 
talabini qondirish, aholi va xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning kredit institutlarining 
kreditlaridan foydalanish darajasini oshirish, milliy valyuta kurslarining 
barqarorligini ta’minlashda monetar siyosat muhim o’rin tutadi. 
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli 
farmoni bilan tasdiqlangan “O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish 
bo’yicha Harakatlar strategiyasi”da ilg’or xalqaro tajribada qo’llaniladigan 
instrumentlardan foydalangan holda pul-kredit siyosatini takomillashtirish, 
shuningdek valyutani tartibga solishda zamonaviy bozor mexanizmlarini 
bosqichma-bosqich joriy etish va milliy valyutaning barqarorligini ta’minlashni 

---

 
r 
6 
makroiqtisodiy barqarorlikni yanada mustahkamlash va yuqori iqtisodiy o’sish 
sur’atlarini saqlab qolishning zaruriy shartlaridan biri sifatida belgilab berilganligi
1
monetar siyosat fanini o’qitishga nisbatan talablarni yanada kuchaytirish, shu 
jumladan, ilg’or xorij tajribasini o’rganish va umumlashtirishga e’tiborni oshirish 
zaruriyatini yuzaga keltiradi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 2 sentyabrdagi PF-5177-
sonli “Valyuta siyosatini liberallashtirish buyicha birinchi navbatdagi chora-
tadbirlar tug’risida”gi farmoni va O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 
yil 13 sentyabrdagi PQ-3272-sonli “Pul-kredit siyosatini yanada takomillashtirish 
chora-tadbirlari to’g’risida”gi qarorida pul-kredit siyosatining likvidlilikni berish 
va jalb qilish operatsiyalari bo’yicha qo’llanilayotgan foizli instrumentlardan 
foydalanishni kengaytirish, tijorat banklari tomonidan foiz stavkalarini 
shakllantirishning bozor mexanizmlarini qo’llashni kengaytirish, makroiqtisodiy 
tahlil va prognozlashni ilg’or xorij tajribasi asosida takomillashtirish, pul-kredit 
siyosatining shaffofligini oshirish kabi dolzarb vazifalarni qo’yilganligi mazkur 
fanning o’qitishning dolzabligini yanada oshiradi. 
O’tish iqtisodiyoti mamlakatlarida monetar siyosat instrumentlaridan 
foydalanish amaliyotining takomillashmaganligi, uning taktik maqsadlari o’rtasida 
qarama-qarshiliklarning mavjudligi, monetar siyosat indikatorlarini to’g’ri tanlash 
bilan bog’liq bo’lgan dolzarb muammolarning mavjudligi kuzatilmoqda. Bu esa, 
monetar siyosat masalasini tadqiq qilishga jiddiyroq yondashishni taqozo etadi. 
Mazkur majmuada biz monetar siyosatning asosiy masalalari – strategik va 
taktik maqsadlari, instrumentlari va indikatorlaridan foydalanish jarayonlariga 
alohida e’tibor qaratdik. Tahlil jarayonida asosiy e’tibor ilg’or xorij tajribasini 
tahlil qilish va umumlashtirishga qaratiladi. Buning sababi shundaki, AQSh FZT, 
EMB va Yaponiya Markaziy bankida, monetar siyosatni ishlab chiqish va amalga 
oshirish borasida boy tajriba mavjud. Shuningdek, O’zbekiston Respublikasi 
Markaziy banki tomonidan amalga oshirilayotgan monetar siyosatning zamonaviy 
holati ham tahlil qilingan. 
Mazkur fanni o’rganish uchun magistr-iqtisodchi davlat ta’lim standartlarida 
ko’zda tutilgan quyidagi iqtisodiy fanlar bilan bevosita aloqada buladi: 
makroiqtisodiyot, iqtisodiyot nazariyasi, moliya, pul, kredit va banklar, bank 
menejmenti va marketingi, bank ishi,pul-kredit orqali muvofiqlashtirish, xalqaro 
valyuta-kredit munosabatlari va boshqa maxsus fanlar shular jumlasidandir.