Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»

Ferment preparatlarini mikroorgonizmlardan olish 
Mikroorgonizmlarni yuqori va quyi uslublarida o’stirish uslubining o’stirish 
jarayonida juda ham ko’p ballast birikmalardan iborat bo’ladi. Ferment 
preparatlarini tozalash jarayoni murakkab va ko’p mexnat talab qiladigan jarayon 
bo’lib, agar uni tozalash ishlari olib borilmasa to’g’ridan-to’g’ri ham ishlatish 
mumkin bo’ladi. Tozalanmagan ferment preparatlarini spirt ishlab chiqarish 
sanoatida, qishloq xo’jalik sohalarida be’malol ishlatish mumkindir.
Ko’pchilik soxalarda ferment preparatlari faqat tozalangan yoki qisman 
tozalangan holda qo’llanilishi kerak. Bularga non, pivo, sharob, pishloq, kraxmal-
patoka, sharbat ekstrakt ishlab chiqarish soxalari kiradi. Bulardan tashqari tekstil, 

---

mo’yna, mikrobiologik, asosan medetsina preparatlari ishlab chiqarish soxalarida 
faqat tozalangan fermentlardan foydalaniladi. 
Tozalangan ferment preparatlari- kultural suyuqlikdan, produsent 
biomassasi, biomassaning suvli ekstraktlaridan olishimiz mumkin. Tozalangan 
ferment preparatlari kukun yoki konsentrat holatida ishlab chiqariladi. Tozalangan 
ferment ajralib chiqish jarayonida ko’proq aktiv oqsillar va fermentning solishtirma 
aktivligi ortib boradi. 
Ferment preparatlari olishning prinspial sxemasi 
Fermentlarni tozalash sxemasi ular tarkibidagi eriydigan va erimaydigan 
brikmalardan asosiy fermentni tozalash jarayonlarini o’z ichiga oladi. 
Mikroorgonizmlarni quyi va ustki oziqa muhitlarida o’stirib olingan fermentlarni 
tozalash uslublari bir-biridan farq qiladi. Ozuqa muhitining yuqorigi qismida 
o’stirish uslubi orqali olingan fermentlarni tozalash suyuqlik tarkibida ko’plab 
ballast birikmalar borligi sababli tozalash qiyinroq kechadi. Mikroorgonizmlarni 
quyi ozuqa muhitida o’stirish uslubi orqali olingan ferment preparatlarini tozalash 
onsonroq bo’lib, asosan eritmalardan ajratib olinadi. Bunda agar ferment 
mikroorgonizm to’qimasi ichkarisida joylashgan bo’lsa to’qima buzilib ferment 
tozalanib olinadi.
Mikroorgonizmlardan har hil uslublar yordamida ajratilgan ferment preparatlarini 
tozalashnin prinspial texnologik sxemasi. 
Ushbu texnologik sxemadan yuqori ozuqa muhitida o’stirilgan kultura yoki kultural 
suyuqlik filtratidan yetarlicha tozalangan ferment preparati ishlab chiqarilayapdi. 
Birinchi bosqichda biz chiqindi sifatida erimaydigan bioshrot, erimagan ozuqa 
muhiti va biomassa chiqayotganini ko’rishimiz mumkin.