Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»

Streptomyces griscus 
50 dan ortiq antibiotiklar sintez qilishi ma’lum. 
Mikroorganizmlar sintez qiladigan antibiotiklardan atigi bir qismigina amaliyotda 
keng ishlatiladi. Eng avvalo bular penitsillinlar va sefalosporinlardir. Bu 
antibiotiklarni sintez qiluvchi zamburug‘lar 
Penicillium 
va 
Cephalosporum 
avlodiga mansub. Streptomitsin, gentamitsin, tetratsiklin kabi antibiotik 
Streptomyces 
avlodiga mansub aqtinomitsetlar hamda 
Micromonospora 
va 
Bacillus 
avlodlariga mansub bakteriyalar tomonlaridan sintez qilinadilar. 
Gen muhandisligi “davri”gacha antibiotik sintez qiluvchi mikroorganizmlar 
shtammlarini asosan mutagenez va seleksiya yillari orqali olingan. Masalan: 
seleksiya hamda fermentatsiya sharoitlarini tanlash oqibatida sanoat sharoitida 
penitsillin ishlab chiqaradigan shtammni hosildorligi 1 litr ozuqa muhitida 40 
grammgacha kitarildi. Bu kirsatkich, dastlabki, 
Penicillum chrysogenum 

---

shtammiga nisbatan 20 ming marotaba kiproqdir. SHuningdek, modifikatsiya 
qilingan antibiotiklarni ishlab-chiqarish imkoniyatini beradigan mutasintez usuli 
ham yaratildi. Bu usul - antibiotiklar sintezining ma’lum qismida izgarish kiritilgan 
mutant shtammlardan foydalanishga asoslangan. 
Funksional faol bilgan antibiotik sintez qiluvchi ozuqa muhitiga 
izgartirilgan qismni anologlari qishiladi va oqibatda isha qishilgan modda saqlagan, 
antibiotikni modifikatsiyalari hosil biladi. Bu usul ayniqsa patogen bakteriyalarni 
antibiotiklarga moslashib borayotgan jarayonlarda juda qil keladi. 
Ma’lum bir qismi izgargan, ammo funksional faolligi saqlanib qolgan 
antibiotiklarga moslashish qiyinlashib boradi. Hozirgi paytda ampitsillin, sefoleqsin, 
metitsillin kabi yarim sintetik antibiotiklardan keng foydalanilmoqda.