Innovatsiya-ziyo

oila, doir, rais, maorif, saodat, mutolaa 
kabi so'zlar 
talaffuziga ta ’sir qilgan: 
oila, doir, rais 
so'zlarida bitta 
у  
orttirilgan 
(oyila, doyir, rayis 
kabi), 
maorif, saodat, mutolaa 
so'zi esa unlining 
diftonglashuviga -
mo: rip, so. dat, mutola: 
kabi talaffuz qilinishiga olib 
kelgan. Keyingi bir asr ichida rus tilidan so'z o'zlashtirishning 
faollashganligi, ruscha o'zlashmaning rus tilidagi talaffuz va imlo 
m e’yorini o'zbek tiliga aynan singdirish an’anasining ustun bo'lganligi 
o'zbek tilida ikki unlining so'z tarkibida yonma-yon kelishini orfoepik 
va orfografik m e’yorga aylantirdi: 
biologiya, geometriya, geologiya,
geodeziya 
va boshqalar. Bu hoi arabcha o'zlashmada 
{oila, doir, rais,
maorif, saodat, matbaa, mutolaa 
kabilarda) ham ikki unlining yonma- 
yon talaffuz qilinishi va yozilishini me’yor darajasiga ko'tardi.
47

---

Arab tilidan o'zlashgan 
ta na, d a ’vo, т а'no, e ’lon, m e’mor,
mo'tabar 
kabi so'zning birinchi bo‘g‘inidagi unli cho'ziqroq talaffuz 
etiladi.
Rus tilidan o‘zlashgan so'zda /' unlisi o‘zbek tilining 
i 
utilisidan 
torroq va cho'ziqroq talaffuz etiladi: 
tish 
(o'zb.) -
tip>ti:p 
(rus.), 
til
(o'zb.) -
tir > ti:r 
(rus.) kabi.
Ruscha leksik o'zlashmaning urg'usiz bo'g'inidagi 
e 
unlisi 
o'zbekcha 
e 
dan ancha tor (/ ga yaqin) talaffuz etiladi: