Innovatsiya-ziyo

a'tlas,
trolleybus, 'tramvay
kabi.
O'zbek tilidagi urg'u, asosan, so'zning oxirgi bo'g'iniga tushadi, 
ammo ayrim o'zlashgan so'zlarda urg'u so'zning oldingi bo'g'inlarida 
bo'lishi ham mumkin: 
'hamma, 'jami, ha'misha, a f suski 
kabi. Bunday 
holatlardan xabardor bo'lish adabiy talaffuz m e’yoriga amal qilish 
imkonini beradi.
Urg'u, aw alo, xosligiga ko'ra 2 xil:
a) so'z urg'usi;
b) m a’no urg'usi.
48

---

So‘z bo‘g‘inidan biriga tushib, uning ma’no va talaffuzini belgilab 
beradigan urg‘u so‘z urg‘usidir: 
zako'vat, ol'ma 
(ot), 
'olma 
(fe'l). Unli 
tovush urg‘u oladi.
0 ‘zbek adabiy tilida urg‘u ko’pincha oxirgi bo’g ’inga tushadi. 
0 ‘zakka qo‘shimcha qo’shilganda ham urg‘u oxirgi bo‘g‘inga 
ko‘chaveradi. Masalan: 
pax'ta, paxta'kor, paxtakor'lar. 
Biror 
tovushning urg‘u olishi nutq a'zosining harakati va nafas kuchiga 
bog’liq. Masalan: 
xiz'matchi.
Urg’usi bilan farqlanuvchi so‘zga misol keltiramiz: 
agro'texnik
(ot) - agrotexnik (sifat); 
aka'demik 
(ot) -
akade'mik 
(sifat); 
at'las
(ot) -
'atlas 
(ot (xarita); 
ban'da 
(ot) -
'banda 
(ot); 
bog"lar 
(ot) -
'bog 'lar 
(fe’l); 
bolagi'na 
(ot) -
bo 'lagina 
(ot); 
bos 'та
(sifat) - '
bosma
(fe’l); 
bo'tin 
(ot) -