Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

 
ШАРК МУТАФАККИРИ АБУ АЛИ ИБН СИНОНИНГ ОИЛАДА ЖИСМОНИЙ (бадан) 
ТАРБИЯ ҲАҚИДАГИ ИЛМИЙ-НАЗАРИЙ ТАЪЛИМОТИ 
Хасанова Г.К., п.ф.н., доцент, Ниязова Г.Д., ўқитувчи, 
Бухоро давлат университети, Бухоро ш. 
 
 
Жаҳон тиббиёт оламининг буюк султонларидан бири Абу Али Ибн Синодир. Ибн Синонинг 
илмий-педагогик мерослари бекиёс. Улар ичида “Тиб қонунлари” алохида ахамият касб этади. Бу асар 
деярлик барча жаҳон халқлари тилларига таржима қилинган. Ибн Синонинг ижодий фаолияти, “Тиб 
қонунлари” ва бошқа асарларини илмий жиҳатдан ўрганган, таҳлил қилган ва уларнинг моҳиятини 
очиб берган таниқли олимлар жуда кўп.
Ибн Синонинг таъбири билан айтганда “Соғлиқни сақлашнинг асосий тадбири-бадан 
тарбия”дир. 
Ибн Синонинг жисмоний машғулотини кишининг ёшига, жинсига сиҳат-саломатлигига ва 
касаллигига қараб, турлича шакл ва услубларда ўтказиш кераклиги ҳақидаги ғоялари жуда ўринлидир. 
Шунингдек, болалик, ўсмирлик, йигитлик ва қарилик ғояларида киши жисмоний машғулотга турлича 
муносабатда бўлиши кераклиги масалаларини алоҳида уқдиради. Бу илмий педагогик таълим мероси 
жаҳон халқлари жисмоний маданияти таркибига сингиб кетган ижтимоий турмуш воқеълигидир, деса 
бўлади. Бу ҳолатларни барча оилалар, айниқса маҳаллий миллат вакиллари, шунингдек барча 
тарбиявий масканлар, ўқув юртларида қайта-қайта ўрганишлари лозимдир. Ибн Сино таълимининг энг 
юксак ва ҳаётий жиҳатларидан бири шундаки, “Бадан тарбия кишини чуқур ва кетма-кет нафас олишга 
мажбур қилувчи ихтиёрий ҳаракат... Мўътадил равишда ва ўз вақтида бадан тарбия билан 
шуғулланувчи одам бузилган хилтлар туфайли келган касалликларнинг давосига муҳтож 
бўлмаслиги”ни башорат қилиб берган.
Ибн Синонинг таъкидлашича, У бадан тарбия турларини асосан икки гуруҳга бўлади: 
1. Одамнинг иш жараёнларида қиладиган ҳаракатлари. 
2. Махсус бадан тарбия ҳаракатлари. 
Буюк олим бадан тарбия деганда асосан махсус бадан тарбия ҳаракатларини назарда тутади. Шу 
сабабдан бадан тарбиянинг турлари жуда кўп бўлиб, улар тез, нозик, енгил ва ҳоказо турларда 
бажарилишини эслатади. Бу албатта илмий нуқтаи назардан олганда ҳар бир шуғулланувчи учун 
асосий таълимдир. 

---