Z nishonova, D. Qarshiyeva eksperimental psixologiy a

Faoliyat mahsulini o'rganish-metod, 
psixologiya tarixida, 
antropopsixologiya, ijodiy psixologiyada keng tarqalgan.
Ijodiylik psixologiyasida u asosiy hisoblanadi toki, ijodiy mahsu- 
lotni antiqaligi ham shundadir.
Faoliyat mahsulining analizi klinik psixologlar uchun muhim 
materialni taqdim etadi; alohida kasallarda (Shizofreniya, Manianal -
depressiv psixoz va b.) samaradorlik xarakteri tez o'zgaradi (matn- 
larda, rasmlarda va h.k).
Neyropsixologik analizning bemor faoliyat mahsuidorligini 
namunasi A.R.Luriyaning 
«Yo'qolgan va qaytarilgan» ishlarida 
bayon qilingan.
Barcha taxminlar kundalik qaydlarni tahlil qilish. miyaning chap 
yarim sharlari 1/3 qismi og 'ir asoratlarni kechirgan holda o'rga- 
niladi.
Proektiv metod 
oraliqdagi o 'z darajasiga ko'ra psixologik 
o'lcham va faoliyat mahsuldorligining analizi metodi bo'lib hisob­
lanadi. Proektiv metodning istalgan muolajasini qo'llash, istalgan 
psixologik testni qo'llashga o'xshashdir, sinaluvchidan alohida 
vazifalarni bajarish so'raladi, rasmni chizish, rasm asosida hikoya 
tuzish, gapni to'ldirish. Eksperimentator uning harakatlarini boshqa- 
radi, suhbatni olib boradi, vazifalarni alohida ketma-ketlikda ko'rsa­
tadi, ammo an ’anaviy test o'tkazishda muolaja tahlili va ishlanayot- 
gan faoliyat mahsulotlari tahliliga ko'proq urg'u beradi.
L.Frenka klassifikatsiyasiga binoan proektiv metodikalar uncha- 
lik ko'p emas; «Uyning rasmi» testi, «Odam qomati», Gudinaf va 
Maxover testi, «Daraxt rasmi» testi. Ammo u yoki bu chegarada 
faoliyat mahsuli tahlili kuzatiladi va tahlil jarayonida boshqa test 
natijalari ham kuzatib boriladi.
Ular qatoriga TAT, Rozensvey testi, Rorshaxning «Siyoh 
dog'lari» testi, yozuv analizi kiradi.
25

---

Barcha proektiv testlarga quyidagilar xos: 
materialning yoki vazifaning nisbatan noaniqligi;
- «Ochiqlik» — barcha javoblar - sinaluvchi barcha reaksiyalari 
qabul qilinadi;
- mulozamatlilik muhiti va eksperimentator tomonidan chetdan 
baholashning ishtirok etmasligi;
- psixik funksiyaning o ‘lchanishi emas, ijtimoiy m uhitga mu- 
nosabatni, shaxsning xususiyati o'lchanishidir.