Вазирлиги тошкент молия институти

адвалор, специфик ва комбинациялашган божлар
га бўлинади.
 
3.
Бож ставкасига кўра. 
Ҳар бир давлат автоном равишда хеч қандай 
келишувларисиз қонун хужжатларида кўрсатилган божхона тарифларининг 
биринчи устунида жойлашган максимал бож ставкаларини белгилашга ҳаракат 
қилади. Лекин, икки ва кўп томонлама келишувлар натижасида божхона 
тарифларининг иккинчи устунида жойлашган минимал бож ставкалари 
белгиланади. Бу божлар одатда 
конвенциал (келишилган)
бўлади. Учинчи 
устунда эса 
преференциал
, яъни иккинчи устундаги бож ставкаларидан паст 
бўлган божлар жойлашган. 
4.
Божнинг йўналтирилганлигига қараб. 
Божнинг йўналтирилганлигига 
қараб божлар икки йўналишга, яъни 
преференциал ёки дискриминацион 
божлар
га бўлинади. Преференциал божлар муайян давлатда бирор бир 
товарнинг ишлаб чиқарилишига қулай муҳит яратиш учун минимал бож 
ставкаларининг яратилишидир. Дискриминацион бож ставкалари биринчи 
устундаги бож ставкаларидан юқори бўлиб, улар ўз ичига 
компенсацион, 
антидемпинг ва жавоб тариқасидаги божлар
ни олади. 
Тарифларга қарши далиллар:
-
тарифлар иқтисодий ўсишни секинлаштиради; 

---

97 
-
тарифларнинг бир томонлама жорий этилиши кўп ҳолларда савдо 
урушларига олиб келади. Бу жаҳон савдоси ва халқаро иқтисодиётнинг 
барқарорлигига салбий таъсир кўрсатади; 
-
тариф истеъмолчиларга нисбатан солиқ юкининг ошишига олиб келади. 
Чунки улар тариф туфайли импорт товарларини ва шунга ўхшаш маҳаллий 
товарларни янада юқори баҳоларда харид қилишга мажбур бўлишади; 
-
импорт тарифи тўлов баланси муаммоларини мураккаблаштириш орқали 
мамлакат экспортига билвосита зарар етказади; 
-
тариф иш билан бандликнинг умумий даражасини қисқаришига олиб 
келади. 
Тарифларни ҳимоя қилиш далиллари:
Божхона тарифларини ҳимоя қилиш далиллари унинг давлат савдо 
сиёсатининг воситаси сифатида ниҳоятда кўпдир. Ҳар бир мамлакат ўз 
маҳаллий шароитларига кўпроқ мос келадиган далилларга алоҳида эътиборни 
қаратади: 
-
тариф – ёш тармоқларни ҳимоя қилиш воситасидир; 
-
тариф-маҳаллий ишлаб чикаришни рағбатлантирувчи воситадир. Ушбу 
далил ривожланаётган мамлакатлар томонидан кенг фойдалинилади; 
-
тариф - давлат бюджети даромадларининг муҳим манбаидир.