Вазирлиги тошкент молия институти

Y
IM
X
Ташқи савдо айланмасининг Ялпи ички маҳсулотга бўлган миқдор 
коэффициенти қуйидагига тенг: 
Y
IM
X
E




)
(
E 
–ялпи ички маҳсулотга ташқи савдо коэффициентининг 
эгилувчанлиги; 
(Х + I M) – экспорт ва импортнинг аниқ вақтларда ўсиши; 
Y –ялпи ички маҳсулотнинг худди шу вақтда ўсиши. 
-
Иқтисодий ривожланиш даражаси ўсган сари хомашё ва энергия 
харажатлари камаяди ва табиий хомашё ўрнига кўпроқ сунъий хомашё 
маҳсулотлари ишлатилади. Миллий даромадни мамлакат аҳоли сонига мос 
келиши даражаси билан бир неча гуруҳга бўлинади:
-
миллий даромади аҳоли жон бошига уларнинг яхши яшашига мос 

---

71 
келадиган мамлакатлар. Уларга Қатар, Люксенбург, Сингапур, Бруней, 
Ирландия Бирлашган Араб Амирлиги, Қувайт ва шунингдек АҚШ, Канада, 
Япония, Исроил, Жанубий Корея каби давлатларни киритиш мумкин. 2016-
2017 йилларда аҳоли жон бошига тўғри келган миллий даромад ушбу 
мамлакатларда 6000-13000 АҚШ долл.ни ташкил этган (1-жадвал); 
-
миллий даромади ўртача даражадаги аҳоли сонига мос келиши 750 дан 
6000 долл.ни ташкил қилган мамлакатлар гуруҳи. Ушбу гуруҳга 80 дан ортиқ 
давлат – Греция, Жанубий Африка Республикаси, Лотин Америкаси 
мамлакатлари (Венесуэла, Бразилия, Уругвай, Тринидат, Тобаго ва бошқалар), 
Марказий ва Шарқий Европа мамлакатлари киради. Ўз навбатида ушбу 
давлатлар икки гуруҳга (юқори ва ўртача даромадга эга бўлган мамлакатлар 
гуруҳи 17 та ва қуйи ва ўрта даражали миллий даромадга эга бўлган 
мамлакатлар гуруҳи) бўлинади; 
-
паст даражали миллий даромадларга эга бўлган мамлакатлар гуруҳи. 
Ушбу мамлакатлар гуруҳига 60 дан ортиқ давлатлар (Ҳиндистон, Хитой, 
Покистон каби давлатлар) кириб, уларнинг ҳар бирида 100 млн. дан аҳоли 
яшайди.