Genetika va evolyutsion

1. Ch. Darvinning hayoti va ilmiy faoliyati. 
Chariz Robert Darvin 1809 yil 12 fevralda Angliyaning Shryusberi shahrida 
shifokor 
oilasida 
tuhildi. 
U 
bolaligidayoq 
tabiatdagi voqea – hodisalar, qushlar hayotini 
kuzatishga, 
o`simliklar 
va 
minerallardan 
kolleksiyalar to`plashga qiziqar edi. Darvinlar 
uyning bir tomonida xilma – xil manzarali daraxt 
va butalar ekilgan bog` bo`lib, ikkinchi tomonida 
daryo oqar edi. Yosh Chariz bo`sh vaqtlarini 
tabiat quchig`ida o`tkazar, qushlar, hashoratlarni 
kuzatib, baliq tutar va ov bilan shug`ullanar edi. 
U 1817 – yili maktabga borgan bo`lsada, o`sha 
davrda hukmron bo`lgan “klassik maktab” 
sinchkov 
Darvinda 
hech 
qanday 
qiziqish 
uyg`otmadi. Darvin 16 yoshga to`lgach, otasi 
uning kelgusida shifokor bo`lishini ko`zlab, 
Edinburg universitetning meditsina fakultetiga 
o`qishga kiritdi. Biroq universitetdagi darslar ham 
quruq “klassik” o`qitishga asoslanganligi, ayniqsa,
Chariz Robert Darvin
Odam anatomiyasidan o`qiladigan ma’ruzalar zerikarli ekanligi,
 
narkozsiz operatsiya-

lar qilinishi yosh Darvinda tibbiyotda fanlariga nisbatan qiziqish uyg`otmadi. 
O`g`lining medik bo`lish havasi yo`qligidan xabardor bo`lgan otasi uni 1828 – 
yili Kembridj universitetning ilohiyot fakultetiga o`qishga berdi. Bu yerda ham u 
xuddi Edinburg universitetidagi kabi, darslarga qiziqmasada, uni tashlab ketmadi. 
Chunki universitetda ilohiyotga oid darslar bilan birga tabiyot fanlari ham o`qitilar 
edi. Darvin tabiiy fanlarga qiziqishi jihatdan boshqa talabalardan ajralib turgani 
sababli universitetdagi yirik tabiatsunos olimlarning diqqat e’tiborini o`ziga jalb 
etdi. Botanika professori Genslo, geologiya professori Sedjvik Darvinning tabiyotga 
oid bilimlarini rivojlantirishga yaqin dan yordam berdilar. U tajribali geolog Sedjvik 
tomonidan Shimoliy Uelsga uyishtirilgan geologik ekskursiyalarda faol ishtirok etdi. 
Darvin A. Gumboltning Janubiy Amerikaga qilgan safar xotiralarini o`qib, safar 
qilishga ko`proq qiziqa boshladi.
Darvin 1831 – yili universitetni tamomlagandan keyin pastor bo`lib ishlashdan 
ko`ra ko`proq tabiyotshunoslik sohasidagi, tadqiqotlarga moyillik sezdi. Chunki bu 
davrga kelib, u botanika, zoologiya, geologiya sohasidagi adabiyotlardan yaxshi 
xabardor, tabiiy sharoitda bu fanlar bo`yicha tadqiqot ishlarini olib borish 
metodikasini anchagina egallagan edi. Bundan xabardor bo`lgan professor Genslo uni 
ingliz harbiy doiralari tomonidan butun jahon bo`ylab safarga jo`natilayotgan “Bigl” 
kemasidagi ekspeditsiya tarkibida tabiyotshunos sifatida ishtirok etishga tavsiya 
berdi.

---

41