O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi

Milyutenskiy 114 navi – 
Yakov Grigorevich tomonidan sobiй milyutin 
davlat seleksion stansiyasida (xozirgi g`allachilik ilmiy tatqiqot institutining 
g`allaorol filiali ) misrli namuna asosida yaratiladi.
Nav tikonsiz, yumshoq tipda, o`simlik bo`yi 54-70 sm, o`simlik kompakt 
shaklda, shoxlari yoyilib o`smaydi, ko`p shoxlanmaydi, birinchi qator shoxlari 5-7 
ta, savatchalari yirik, doira shakliga yaqin. Savatchaning diametri 2,4-2,7 sm. xar-bir 
o`simlikda 7-8 savatcha xosil bo`ladi.
Barglari yashil, pastdagilari keng lanset, ustkilari esa tuxum shakliga yaqin. 
Xamma barglari tikonsiz.
Gulining rangi och qizil, so`liganda to`q qizil. Gulidan bo`yoq olish mumkin. 
Gektaridan 50 kg gacha quruq gul berishi mumkin. Urug`i ikki qovurg`ali uzunchoq 
shaklda, ichi to`lig`icha mag`z bilan to`ldirilgan. Savatchada 22-40 urug` 
joylashgan. 1000 ta urug vazni 39-48 g. Po`chog`ining chiqish miqdori past 38-44 
%. Urug`idagi moy miqdori 53-58 %. O`rtapishar vegetatsiya davri 93-117 kun.
 
Oxirgi 30-40 yil davomida O`zbekistonda maxsar ekini va uning seleksiyasi 
borasida deyarli xech qanday ish olib borilmagan. Lekin 5-6 yil bo`ldiki Sam QXI
olimlari (Lukov M.K va boshqalar) maxsar ekini seleksiyasi va urug`chiligi bilan 
shug`ullanib yaxshi natijalarga erishdilar. 
Muxokama uchun savollar: 
1. Maxsar qaysi oilaga mansub. 
2. Urug`idagi moy miqdori qancha. 
3. Maxsarning gultojisidan qanday maqsadlarda foydalaniladi. 
4. Maxsar pichanining ozika birligi kancha. 
5. Maxsarning qaysi navi ekishga tavsiya etilgan. 
6. Maxsarning farqli nav belgilarini tartib bilan aytib bering. 
7. Milyutinskiy – 114 navi kim tomonidan qanday usulda yaratilgan. 
8. Maxsar seleksiyasi bilan kimlar shug`ullanishmoqda. 
9. Atmosfera yog`ingarchiligi necha mm. sharoitda maxsar o`sib xosil beraoladi.
10. 1950 yillargacha maxsarning qaysi navlari ekilgan.
11. Marfologiyasi va biologiyasi va ishlatilishiga ko`ra maxsar qaysi moyli ekinga 
o`xshaydi.

---

19