O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi

 
 
 
 

---

11 
K u n g a b o q a r n a v l a r i n i ng n a v b e l g i l a r i 1 jadval 
 
 
 
 
Navning 
nomlanishi 
Poyasi
Sav
at
ch
a 
d
ia
met
ri
, 
sm 
Urug`i 
O`rtacha foyizda 
O`su
v 
davri 
kun 
Shumgiya 
va 
un 
shudring 
kasalligiga 
chidamliligi
qaysi 
mintaq
ada 
rayon-
lashgan 
Bo`
yi
sm 
Shoxla
shga 
moyilli
gi 
Shakl
i 
va 
rangi 
Pansir- 
lik xusu- 
siyati 
Urug`da
Mag`
zida 
moy 
miqd
ori 
Po`ch
o-
g`i 
chiqi
mi 
Mag`
zi 
chiqi-
mi 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 

---

12 

---

13 
Mavzu: Kunjut navlarining nav belgilari 
 
Darsning maqsadi
: Ekishga tavsiya etilgan kunjut navlarining farqli belgilari va 
kunjutni chatishtirish texnikasini o`tkazishni o`rganishdan iborat. 
Topshiriq: 
1. O`zbekistonda ekishga tavsiya etilgan kunjut navlarining farqli belgilarini 
o`rganish asosida jadval to`lg`azish. 
2. Kunjut gulining morfobiologiyasini o`rganish. 
3. Kunjutni chatishtirish tartibini o`rganish. 
Tayanch iboralar:
Kunjut, nav, gul, urug`chi, changchi, chang yig`ish, 
changlash o`tkazish. Gulning rangi, poya shakli, ko`sakchaning chatnamasligi, soxta 
to`siq, xosilni texnik moslamalar bilan yetishtirishga mosligi, urug`ning shakli, 
rangli, 1000 ta urug` og`irligi. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
Yormatova D., Xushvaqtova X.S. - «Moyli ekinlar» Toshkent 2008. 
Oripov R.O., Xalilov N.X. – «O`simlikshunoslik» 
Abdukarimov D.T.,
Ostonaqulov T.E, – «Seleksiya va urug`chilik praktikumi» 
Lukov M. K.
4. Lukov M.K. – «Moyli ekinlar seleksiyasi va urug`chiligi bo`yicha uslubiy 
ko`rsatmalar». 2010. 
Asosiy tushunchalar: 
Kunjut – kunjutsimonlar Pedioliacyeaye oilasiga mansub. Turkumi -kunjut – 
Sesamushning 19 turi mavjud. Shundan eng ko`p ekiladigani – xind kunjuti yoki 
madaniy kunjut – S.indicum. Ekishga tavsiya etilgan barcha navlar S.indicum turiga 
oid.
1 savol.
Kunjutning navlari quidagi belgilari bilan bir-biridan farqlanadi.
Poyasining uzunligi: kalta poyali-80 sm.gacha, o`rtacha poyali-90-110 sm. gacha,
110 sm.dan baland uzun poyali. 
Poyasining shoxlanuvchanligi. Poyasida shoxchalar soni:
ta kam shoxlanuvchi 
7 ta o`rtacha shoxlanuvchi 
8 tadan ziyod, ko`p shoxlanuvchi 
3. Poyasining qirraliq bo`lishi. Ikki qirrali va to`rt qirrali bo`ladi.
4.Poyasining tuklanganligi. Poyasining po`sti kam tuklangan, o`rtacha va kuchli 
tuklangan. 
5. Bargining shakli. Uzunchoq ovval, uchki bo`lagi kesilgan, lansetsimon.
6. Bargi yuzasining tukliligi. Tukli yoki tuksiz. 
7. Gulbanddagi gullar soni. Gul bandida 1 ta gul joylashgan yoki 3 ta gul joylashgan 
bo`ladi.
8. Gulning rangi: pushti, oq va binafsha ranglarda bo`ladi. 
9. Mevasi (ko`sakcha) soni. Kam-20-30, o`rtacha-30-50, ko`p-51-80, juda ko`p-80 
tadan ziyod.
10. Urug`ning rangi – oq, qora va jigarrangli bo`ladi. 

---

14 
1000 ta urug` og`irligi – kam - 2 gr. gacha, o`rtacha - 3-4 gr., ko`p - 5 gr. dan ko`p
bo`ladi.
O`suv davri – 70-80 kun - ertapishar, 85-110 kun – o`rta pishar, 121-150 kun -
kechpishar bo`ladi.