O karimova huquqshunoslik

Fuqarolik huquqiy munosabat tushunchasi
Jamiyatda fuqarolar o‘rtasida u yoki bu turdagi har
xil munosabatlar, bog‘lanishlar mavjud. Bular iqtisodiy,
moddiy va boshqa turda bo‘lishi mumkin. Fuqarolik
huquqiy munosabatlar huquqiy shaklga, xarakterga ega
bo‘lishi kerak.
Fuqarolik huquqiy munosabatda huquq subyektlari
huquq va burchga ega bo‘lishi, bir tomon huquqining
bajarilishini talab qilishi, ikkinchisi o‘z majburiyatini ba-
jarishi lozim. Fuqarolik huquqiy munosabat subyektlari
o‘z ixtiyori bilan bu huquq va burchlarni vujudga kelti-
radi. Fuqarolik huquqiy munosabat deganda ishtirok 
-
chilarning fuqarolik qonun-hujjatlar normalari asosida
munosabatlarni amalga oshira olishi tushuniladi.
Fuqarolik huquqiy munosabat 
subyektlari
fuqarolar
va yuridik shaxslar bo‘lishi mumkin. Fuqarolik huquqiy
munosabat natijasida subyektlar nimagadir ta’sir etadi.
Fuqarolik huquqiy munosabati subyekti 
ning xatti-
harakati (harakat yoki harakatsizligi) obyekt bo‘lib
hisoblanadi. Subyektning harakati (harakatsizligi) ni ma -
ga qaratilgan bo‘lsa u obyekt deb ataladi.
Fuqarolik huquqlari 
obyektlariga
ashyolar, pul va
qimmatli qog‘ozlar, boshqa buyumlar, mol-mulk, shu
jumladan, mulkiy huquqlar, ishlar va xizmatlar, ixtirolar,
sanoat namunalari, fan, adabiyot, san’at asarlari va in-
tellektual faoliyatning boshqa natijalari, shuningdek,
shaxsiy nomulkiy huquqlar va boshqa moddiy hamda
nomoddiy boyliklar kiradi.
IV b o b. Fuqarolik huquqi asoslari

---

58
Huquqshunoslik
Fuqarolik huquqi obyektlari erkin suratda boshqa
shaxslarga berilishi yoki bir shaxsdan ikkinchi shaxsga
o‘tishi mumkin. Fuqarolik huquqiy munosabatning
mazmunini subyektiv huquq va majburiyat tashkil eta-
di. Chunki ular (huquq va majburiyat, burch) bo‘l 
-
masa huquqiy munosabat ham vujudga kelmaydi.
Subyektiv fuqarolik huquqi deganda qonun bilan
ruxsat etilgan huquqiy munosabat ishtirokchisining
xatti-harakatlari tushuniladi. Qonun fuqarolik huquqiy
munosabat su 
b y ek tiga juda keng huquq beradi. Masa 
-
lan, mulk egasi o‘z istagi bilan mulkni egallashi,
undan foydala 
nishi, uni tasarruf etish huquqini amal-
ga oshiradi. Boshqa shaxslardan mulkiga zarar yetkaz-
masligini, nobud qilmasligini talab qilish huquqiga
ega. O‘z mulkiga bo‘lgan huquqni buzuv 
chilar ustidan
sudga shikoyat qilishi mumkin.
Fuqarolik huquqiy munosabatlar o‘z tartibiga ko‘ra
mulkiy
va 
nomulkiy
bo‘lishi mumkin.