Юлдашeв А. Сирожиддинов И. Хусаинов М

Корпорациялар умумий мақсадларга эришиш, ҳамкорликда фаолият 
юритиш мақсадида бирлашиб, мустақил ҳуқуқий субъект - ҳуқуқий шахсни 
ташкил қилувчи шахслар йиғиндисини тавсифлайди. Кўпинча улар 
акциядорлик (ҳиссадорлик) жамиятлари шаклида ташкил қилинади. 
Корхоналарнинг концентрация асосида бирлашуви картел, синдикат, 
холдинг ва молия-саноат гуруҳлари кўринишида амалга оширилади. 
Картел – бу монополистик бирлашма шакли. Бир тармоқдаги 
мустақил корхоналар нархлар, бозор, ишлаб чиқаришнинг умумий 

---

35 
ҳажмида ҳар бир иштирокчининг ҳиссаси, иш кучи ёллаш, патентлар ва 
бошқа масалаларда ўзаро битим тузилади. Бу тузилманинг мақсади 
монопол фойда олишдир. 
Интеграцининг бу шаклида корхоналар мустақилликни сақлаб қолган 
ҳолда кооперация асосида бирлашадилар. 
Синдикат –бу монополистик бирлашманинг бир тури. Улар бир 
тармоқ корхоналари ҳуқуқий ва ишлаб чиқариш мустақиллигини сақлаб 
қолган ҳолда: 
- буюртмаларни тақсимлаш; 
- хом ашё сотиб олиш; 
- ишлаб чиқарилган маҳсулотни сотиш учун ўзларининг тижорат 
фаолиятларини бирлаштириб, ягона идора тузадилар. 
Холдинглар 
иштирокчиларнинг 
молиявий 
имкониятларини 
бирлаштириш ва мувофиқлаштириш ҳамда ишлаб чиқариш қувватлари 
билан вазифаларни тезкор равишда амалга ошириш имконини берувчи 
бошқарувнинг самарали шаклини ифодалайди. 
Интеграция жараёнларини амалга оширувчи корхоналар қуйидаги 
мақсадларни кўзлайди: 
* ресурслардан янада самаралироқ фойдаланишга эришиш; 
* кооперация асосидаги алоқаларини янгилаш ва мустаҳкамлаш; 
* мамлакатдаги корхоналарнинг ташқи бозорга чиқиши; 
* ишлаб чиқаришга инвестицияларнинг янги шаклларини жалб этиш; 
* ички ва ташқи бозордаги рақобатда муваффақият қозониш мақсадида 
нарх ва сотиш бўйича ягона сиёсат юритиш. 
Трестлар юқори даражада марказлашганлиги билан ажралиб туради. 
Унинг таркибига кирувчи корхоналар ишлаб чиқариш, тижорат ва ҳуқуқий 
мустақилликларини йўқотиб, ягона режа асосида фаолият юритади.