148
1, shaklarni taqdim etishi, faoliyati to‗g‗risidagi yillik hisoboti GAAP (Generally
Accepted Accounting Principles) talablariga asosida bo‗lishi zarur. Ushbu ADT 3
dasturi sezilarli miqdordagi xarajatlarni talab etadi.
Bu xarajatlar listing,
prezentatsiya, buxgalteriya va moliyaviy hisobotlar, o‗z ichiga olib, 300 ming
dollardan 500 ming dollargacha bo‗ladi. ADT 3 dasturi ommaviy joylashtirish
emitentga amerika fond birjasidagi investorlarga keng yo‗l ochilishini ta‘minlaydi.
Shu
bilan birga, AQShda ADT 3 tashqari xususiy joylashtirish bo‗yicha ikkita
dasturni realizatsiya qilishga ruxsat berilgan. ADT bu dasturlari qoida S va qoida
144 A larga muvofiq chiqarilib, ushbu dasturlar ma‘lum bir guruh investorlar uchun
mo‗ljallangan. 144 A qoidalariga muvofiq chiqariladigan ADT ning oxirgi nominal
qiymati kamida 10 mln. dollardan kam bo‗lmasligi lozim bo‗lib, malakali
institutsional institutlar o‗rtasida joylashtirish ko‗zda tutilgan. 144 A
qoidasi
bo‗yicha ADT fond birjasida aylanishi mumkin bo‗lmagan, ya‘ni cheklangan bozor
segmentini tashkil etib,ochiq bozorga esa birinchi taklifidan boshlab 2 yildan so‗ng
savdoga chiqariladi. Komissiyaga doimiy ravishda emitent–firmaning milliy
standartlar talabiga muvofiq moliyaviy hisoboti taqdim etib borilishi lozim.
S qoidalari bilan chiqarilgan ADT dasturi Komissiyadan ro‗yxatdan o‗tishi
talab qilinmaydi, ushbu dastur amerkalik bo‗lmagan rezidentlar uchun
mo‗ljalangan. Amerkalik investorlar bu ADT larini ―restriktsion‖ davri (ushbu
qog‗ozlarga talabdan va emitentning ochiqlik darajasidan kelib chiqib, 40 kundan 1
yilgacha bo‗lishi mumkin) tugandan so‗ng sotib olishlari mumkin.
Bu turdagi
qimmatli qog‗ozlar «restriktsion» muddati yakunlangandan keyin ADT 1 ga
konvertatsiya qilinishi mumkin
141
.
ADT ning ommaviy joylashtirilishi uch darajaga bo‗linadi
142
:
ikkilamchi muomaladagi aktsiyalarga chiqariladi va amerika fond birjasidan
tashqari bozorda sotiladi;
shuningdek, ikkilamchi muomaladagi aktsiyalarga chiqariladi, lekin
NASDAQ birjadan tashqari tizimi va amerika fond birjalari orqali sotiladi hamda
sezilarli darajada likvidligini oshiradi;
birlamchi joylashtirilgan aktsiyalarga emitent tomonidan kapital jalb qilish
uchun foydalaniladi va NASDAQ birjadan tashqari tizimi va amerika fond birjalari
orqali sotiladi.
Muddatli sharnomalari bilan oddiy qimmatli qog‗ozlar
kombinatsiyasi
bazasida quyidagi gibrid moliyaviy insturmentlar qo‗llanilmoqda: aktsiya va
obligatsiyalarga
varrantlar;
konvertatsiyalanuvchi
imtiyozli
aktsiyalar
va
obligatsiyalar.
Qimmatli qog‗ozlarni qo‗shimcha sug‗urta sharoitlari bilan chiqarish
amaliyoti o‗tkazilmoqda. Shu jumladan:
• ikki valyutali obligatsiyalar, qaysiki nominal qiymati va foiz to‗lovlari bir
valyutada, qoplanishi boshqa
valyutada amalga oshirilishi, ya‘ni ikkita bozorda
foizli arbitraj o‗tkazish imkonini beruvchi;
141
Maksimov V.F., Maksimov K.V., Vershinina A.A. Mejdunarodnie finansovie rinki i mejdunarodnie finansovie
instituti: Uchebno–metodicheskiy kompleks: –M., 2009.44–46s
142Suetin A.A. Mejdunarodniy finansoviy rinok: uchebnik. M.: KNORUS, 2009. 89–90 s.
• investorga biri qimmatli qog‗oz turidan boshqasiga o‗tish imkonini beruvchi
qarz majburiyatlari;
• ma‘lum tovarlar narxi indeksiga, qaysiki to‗lov summasi bog‗liq bo‗lgan
indeksatsiyalanuvchi qarz majburiyatlari;
• obligatsiya egasining tanlov kursi bo‗yicha emitent aktsiyasiga almashadigan
konvertatsiyalanuvchi obligatsiyalar;
• qimmatli qog‗oz egasiga ularni nominal bahosidan
yuqori sotish imkonini
beradigan, put optsion bo‗yicha mukofotli almashinuvchi obligatsiyalar.
Sintetik moliyaviy insturmentlar bir necha kelishuvlar asosida paydo bo‗ladi
(masalan, qat‘iy foiz stavkali obligatsiyaning suzib yuruvchi foiz stavkadagi svop
bilan mos tushishi, suzib yuruvchi foiz stavkali sintetik moliyaviy insturmentga
aylanadi).
Shuningdek, indekslar yoki boshqa bozor kotirovkalar asosida bir
moliyaviy insturmentning boshqa bir moliyaviy insturment yordamida xejirlash
ham qo‗llaniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
