Œзбекистон республикаси олий ва œрта махсус

Mehnat jarayonida texnika va kishilarni birlashtirish shakl va 
usullari korxonada mehnatni tashkil etish deyiladi.
Ishlab chiqarish kuchlari 
va munosabatlari ta’sirida va rivojlanishida insonlar mehnati tashkil etiladi. 
Shuning uchun mehnatni tashkil etishni 2 jihati mavjud: 
1.
Tabiiy – texnik.
2.
Ijtimoiy – iqtisodiy.
Bu ikki jihat har doim bog’liq bo’lib, doimo bir-biriga ta’sir ko’rsatadi.
Mehnatni tashkil etishni quyidagi asosiy vazifalari mavjud: 

mehnatni taqsimlash va kooperasiyalash, korxonada mehnat 
vazifalari bo’yicha muvofiq holatda ishchilar va guruhlarni taqsimlash; 

mehnatni me’yorlash; 
Ishlab chiqarish operasiyalarini mexanizasiyalash va avtomatlashtirish 
ishchiga o’z stanogi oldida bo’sh vaqtni beradi. Bu esa ishchini ikki va undan 
ortiq stanoklarda xizmat ko’rsatishi uchun imkoniyat keltirib chiqaradi. Agar 

---

stanoklar turli xil bo’lsa, ishchini bir necha kasbni egallashi kerak bo’ladi, 
bunda ishchini vazifasi kamayadi.
Xalq xo’jaligi ko’lamida mehnatni tashkil etishni takomillashtirishni eng 
muhim vazifasi iqtisodiy va ijtimoiy yo’qotishlarni oldini olish, mehnat 
resurslaridan to’liq foydalanishni ta’minlash, moddiy ishlab chiqarishda va 
noishlab chiqarishda ishlaydiganlarni nisbatlarini tartibga keltirishdan iborat.
Кorxona miqyosida mehnatni tashkil etishda ishlovchilarini joy-joyiga to’g’ri 
taqsimlash tushuniladi. Va nihoyat ayrim ish joylarida mehnat operasiyalarini 
takomillashtirib, ish joylarini to’g’ri tashkil etish tushuniladi.