«O`zbek adabiyoti tarixi» (XV11-X1X asrning birinchi yarmi ) fanidan ma`ruzalar matni

 ul g`unchayi xondin 
Ul gul yuzini ishqida men valayu hayron  
ul zulfi parishon 
Mashrab 
she`rlarida 
«yig`i» 
timsoliga 
alohida 
ma`no 
berilgan 
Anlashimizcha, Mashrab hammani ham yig`lashga loyiq deb hisoblamaydi:  
Matlabim bor - narovo men yig`lamay kim yig`lasin,  
Dard beribdur bedavo men yig`lamay kim yig`lasin 
yoki onasi haqida yozganda: 
E safo baxshi bahoru bo`stonim qaydasan, 
Nuri diydam, mushfiqim oromi jonim qaydasan, 

---

12 
Volidam Makkam, Madinam mehribonim qaydasan 
kabi dardli misralarni tizgan. 
Mashrab she`rlarida Navoiy va Fuzuliydan ta`sirlanish hollarini ham kuzatish 
mumkin: 
Mashrab benavoduman, vasling uchun gadoduman, 
Hajr o`tig`a kuyadiman, yor jafosini ko`rung. 
Hay, hay, na go`zalsan, na ajoyib qiyomat 
Mani mavjudlig`im bazmi xarobat erdi san bilmong, 
Gunash qondir sarupoyim, karomat erdi san bilmong 
yoki
Mani Majnunni bekor onglama, ey ahli g`aflat san, 
Ki kunda boshima yuz mingga ofat erdi, san bilmong 
(san bilmading) 
Albatta, xalqqa dardkash ravishda aytilgan bu misralar Mashrabning o`tli 
iste`dodidan darak beradi: 
Dili tig`i sitamdin pora bo`lgan xalqni ko`rdim, 
Tani dardu alamdin yora bo`lgan xalqni ko`rdim 
Kuzi vaqti sahar sayyora bo`lg`an xalqni ko`rdim 
Mashhur Lutfiyning: 
Sensen sevarim, xoh inon, xoh inonma 
deb boshlanadigan g`azaliga chiroyli nazira bog`laganini yoki Navoiyning 
Ohkim ul oshno begona bo`ldi oqibat 
deb boshlanuvchi g`azali ruhida 
Naylayin dil dardin, begona bo`ldim oqibat, 
Yuz g`amu hasrat bilan hamxona bo`ldim oqibat, 
Qildi bu charxi falak rasvoi davron oqibat, 
Boru yo`qim bo`ldi oxir erga yakson oqibat 
kabi she`rlarini ko`rish mumkin. 
Yoki
Va`da qildi bir kelay deb, ko`zga uyqu kelmadi, 
Men shahidi ishq bo`ldim, qatrai so`z kelmadi 
kabi satrlarda insoniy ishqning fojeasi ham anglatilgan. 
Yana:
Mashrab yurubon olam aro topmadim maqsud, 
Yuz shukurki, oning bilan ulfat bo`la qoldi
kabi she`rlarni aytgan otashnafas shoir haqli ravishda Lutfiy, Navoiy va Fuzuliylar 
qatoridan o`rin olgusidir.