Ergashxodjaeva Sh. Dj., Samadov A. N.,Alimxodjayeva, N. E., Sharipov I. B. Marketing kommunikatsiyasi

 
 
 
 
 
 

---

216 
12-BOB. REKLAMANING ASOSIY TUSHUNCHALARI 
12.1. Reklama odamlarni boshqarish usuli sifatida
Insonlarga reklama ta’siri uning vositasida amalga oshiriladigan ommaviy 
kommunikatsiya vazifalari juda murakkabdir. Reklamashunos u bilmaydigan ko‘p 
sonli odamlar bilan ishlaydi va uning reklama murojaati qabul qilinadigan sharoitlarni 
nazorat qila olmaydi. 
Reklama tashkilotchisi ommaviy kommunikatsiya vositalaridan foydalanib, reklama 
murojaatiga jalb etuvchanlik baxsh etish uchun istalgan miqdordagi badiiy va grafik 
tasvirlarni qo‘llash imkoniyatiga ega bo‘ladi. Televizion reklamada ko‘pincha 
ommaviy artistlar, televizion dasturlar boshlovchilari ishtirok etadi, tovarni mashhur 
kishilar maqtaydi, esda qoladigan musiqiy ohanglar foydalaniladi va h.k. SHu sababli 
reklamashunos tovarga, uning sifatiga, iste’mol xususiyatlariga va ehtimoliy talabga 
qarab, eng samarali reklama qilish usulini tanlaydi. 
Inson xulq-atvori va uning atrof-muhitni idrok qilishi muntazam o‘zgarib turadi. 
Hozirgi xulq-atvor belgilangan paytdagi ta’sir qiluvchi omillar majmuidan shakllanadi. 
Inson xulq-atvori jarayoniga reklama muhitida ichki omillar ham, tashqi omillar ham 
ta’sir ko‘rsatadi. 
Tashqi omillar bu – ayni vaqt fursatida sizning atrofingizda ro‘y erayotgan barcha 
narsalardir. Bu yoningizda turgan odamlar, ob-havo sharoitlari va h.k. bo‘lishi 
mumkin. 
Ichki omillar bu – xuddi shu vaqt fursatida sizning ichingizla ro‘y berayotgan 
narsalardir. Masalan, sizning maqsadlaringiz, turli buyumlarga munosabatingiz, 
salomatlik holatingiz, qarashlaringiz, e’tiqodlaringiz, tajribalaringiz va h.k. 
Bunday omillarni, ularning harakatlarini tushunish reklama-axborot faoliyatida muhim 
ahamiyat kasb etadi. U maqsadli yo‘naltirilgan reklama ta’siri jarayonida inson 
psixikasini boshqarish imkoniyatini beradi. 
Bu ichki va tashqi omillar pirovardida ma’lum bir xulq-atvor harakatlarida namoyon 
bo‘ladigan ma’lum bir psixologik kayfiyatni yuzaga keltiradi. 

---

217 
Inson xulq-atvoriga ichki va tashqi omillar ta’sirini quyida sxema ko‘rinishida aks 
ettirish mumkin. 
PK – insonning ichki va tashqi omillar ta’siri ostida ayni paytdagi psixologik 
kayfiyati; 
TXA – insonning tashqi xulq-atvori.