Karter joylashgan uzel yoki qismning vazifasi

 
4-rasm
krivoship-shatunli mexanizmning kompanovka sxemalari: a, silindrlari 
vertikal joylashgan; b, silindrlari vertikal yuzaga nisbatan og’ishgan; d va f, 
silindrlari gorizontal joylashgan; e, silindrlari V simon joylashgan.
 
Uzg. Varoq 
Xujjat№.. 
Imzo 
Sana 
Varoq 

---

Ko‘pchilik V simon dvigatellarning silindrlari 90° burchak ostida joylashadi
(ZIL-130, KamAZ-740.10). Bunday dvigatellarning uzunligi va massasi bir
qatorli dvigatellarnikiga nisbatan kichik bo’ladi.
Cho’yandan yasalgan blok-karterlar yetarlicha mustahkam va nisbatan arzon, 
alyuminiy aralashmasidan quyilganlari esa issiqlikni yaxshi o’tkazadi, ishlov 
berish oson, cho’yandan yengil, biroq undan ancha qimmat turadi.
Karterning ko’ndalang qovurg’alarida tirsakli va taqsimlagich vallarining 
podshipniklari joylashgan. Karterning pastki tomonidan taglik (poddon) bilan 
berkitilgan. U moy uchun idish vazifasini bajaradi va karterga chang o’tishidan 
saqlaydi. Ko’p dvigatellarda poddon cho’yandan yoki po’lat listdan tayorlanadi. 
Blok-karterning 
yuqorigi 
ishlov 
berilgan 
yuzasiga 
silindr 
kallagi 
mahkamlandi. Blok-karterning devorlarida detallarning ishqalanadigan sirtlariga 
moy keltirish uchun kanallar, dellarni o’rnatish uchun ishlov berilgan yuzalar va 
teshiklar mavjud. Suyuqlik bilan sovitiladigan qatorli va F-simo dvigatellarning
silindrlari va karterining yuqori qismi yaxlit qilib quyiladi. Odatda, u blok-karter 
deb ataladi. Havo bilan sovitiladigan dvigatellarda esa silindr va kallaklar
alohida- alohida quyiladi. Silindrlar karterga shpilkalar yordamida qotiriladi. 
Dvigatelning shakli silindrlaming soni va joylashishiga, sovitish usuliga,
gaz taqsimlash mexanizmining va moy poddonining konstruksiyasiga bog‘liq.
Shuni aytish lozimki, keyingi paytlarda suyuqlik bilan sovitiladigan
dvigatellarda ham silindrlar kallagi alohida-alohida holda yasalyapti (KamAZ-
740; VT-90K). Bu esa ekspluatatsiya sharoitlarida anchagina qulayliklami 
tug‘diradi.