Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

d). Badiiy adabiyot 

San‘atning eng qadimiy va ommaviy turlaridan biri badiiy adabiyotdir. Jamiyat va xalq 
ma‘naviyatida muhim o‗rin tutadigan og‗zaki yoki yozma shakldagi badiiy so‗z san‘ati. Badiiy adabiyot 
qadim-qadimlardan dastlab xalq og‗zaki va yozma ijod namunalari tarzida Yuzaga kelgan, musiqa va 
dramatik san‘atga xos xususiyatlar: harakat, so‗z va musiqa bilan aloqada bo‗lgan. Badiiy adabiyot 
insonning mehnat faoliyati, mifologiyasi, tarixiy, diniy qarashlarini ifodalagan. ―YUksak ma‘naviyat – 
engilmas kuch‖ asarida ta‘kidlagani kabi: ―Insonni, uning ma‘naviy olamini kashf etadigan yana bir 
qudratli vosita borki, u ham bo‗lsa, so‗z san‘ati, badiiy adabiyotdir. Adabiyotning insonShunoslik deb, 
shoir va yozuvchilarning inson ruhining muhandislari, deb ta‘riflanishi bejiz emas‖.
110

Badiiy adabiyot san‘atning barcha turlariga ta‘sir o‗tkazib keladi. Bu san‘at turi ta‘siridan xoli
badiiy ijod sohasi yo‗q bo‗lib, unda ilk bor qalamga olingan mavzu, g‗oya, ohang, qiyofa, xulq-atvor, 
keyinroq san‘atning boshqa turlariga ham ko‗chishi mumkin. 

San‘atning teatr va kino kabi aralash, tomoshaviy turlariga ham badiiy adabiyot ilk asos 
vazifasini bajaradi.
11 
И.А.Каримов. ―Юксак маънавият – енгилмас куч‖. 2008. 

---

357 

Bu fikr mulohazalardan badiiy adabiyot barcha san‘at turplaridan ustun turadi yoki boshqa turlar 
o‗rnini ham bosa oladi, degan xulosa kelib chiqmaydi. U qaysidir jihatlari bilan boshqa san‘at turlaridan 
ustun bo‗lsa, qaysidir jihatlari bilan ularga ―yo‗l‖ beradi, ular bilan o‗zaro munosabatlarga kirishadi. Shu 
tariqa badiiy adabiyot boshqa san‘at turlarini boyitadi, ayni vaqtda uning o‗zi ham boyib boradi.
