Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Imkoniylik hukmlari
deb, qonunlar va ularning oqibatlariga zid bo‗lmagan fikrlarga aytiladi. 
Masalan, «Marsda hayot bo‗lishi mumkin». 
Modal tushunchalarning umumiy harakteri ulardan hamma sohalarda foydalanish imkonini 
beradi. Bevosita (to‗g‗ri) javob - savolda ko‗rsatilgan no‗malum sohaga taalluqli mulohazalar 
to‗plamidan iborat. Masalan,"O‗zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi (Asosiy qonuni) qachon 
qabul qilingan?" degan savolga"O‗zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi (Asosiy qonuni) 1992 yil 
8 dekabrda qabul qilingan", deb berilgan javob bevosita javob hisoblanadi. 
Bilvosita javob-javobni qidirish sohasidan chetga chiqib, qo‗shimcha ma‘lumotlarga murojaat 
qilish asosida hosil qilinadigan mulohazalar to‗plamidan iborat bo‗lib, bevosita (to‗g‗ri) javob 
ulardan xulosa chiqarish yo‗li bilan hosil qilinadi. Masalan," Mantiq falsafiy fanmi?" degan savolga 
"Mantiq tafakkurning shakllari va qonunlarini o‗rganuvchi fan" deb beriladigan javob bilvosita 
javob bo‗ladi. 
To‗liq va to‗liqsiz javoblar javobda beriladigan ma‘lumotlar miqdori bo‗yicha farq qilinadi. 
To‗liq javob-o‗zida savolning barcha elementlari (kismlari) haqida ma‘lumotlarni 
mujassamlashtirgan mulohazalar to‗plamidir, "O‗zbekiston Respublikasi Madhiyasini kim yozgan?" 
degan savolga "O‗zbekiston Respublikasi madhiyasi matnini A.Oripov yozgan, uning musiqasini 

---

295 
esa, M.Burxonov yozgan" deb berilgan javob to‗liq javob bo‗ladi. To‗liqsiz javob-savolni tashkil 
etuvchi elementlarning bir qismi haqidagina ma‘lumotni ifoda etgan mulohazalardan iborat: 
Masalan, "Jamiyatni demokratlashtirishning mohiyati nimada?" deb quyilgan savolga "Jamiyatni 
demokratlashtirish xalqning davlatni boshqarishda ishtirok etishini taqoza etadi", deb berilgan javob 
to‗liqsiz bo‗ladi, chunki unda jamiyatni demokratlashtirishning boshqa mezonlari haqida 
ma‘lumotlar yo‗q. 
Mantiqiy qiymati bo‗yicha,ya‘ni borliqqa munosabatiga ko‗ra chin va xato javoblar farq 
qilinishi mumkin. Agar javobda ifodalangan fikr-mulohazalar borliqqa muvofiq kelsa, uni adekvat 
holda aks ettirsa, u chin javob, va aksincha, borliqqa muvofiq kelmasa, adekvat tarzda aks 
ettirmasa, bu xato 
javob 
bo‗ladi. Masalan, "Tib qonunlari" asarining muallifi kim?"deb berilgan 
savolga "Tib qonunlari" asarining muallifi Ibn Sinodir",deb berilgan javob - chin, "Tib qonunlai" 
asarining muallifi Ar-Roziydir", deb berilgan javob esa, xato hisoblanadi. 
Grammatik shakliga ko‗ra javoblar qisqa yoki batafsil bo‗ladi.