Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

 
5. Hukmlarning modalligi 
 
Atributiv va munosabat hukmlari, Shuningdek ulardan tashqil topgan murakkab hukmlar 
assertorik (lot.assero-tasdiqlayman) yoki voqelik hukmlari deyiladi. Ularda predikatda ko‗rsatilgan 
belgining sub‘ektda bor yoki yo‗qligi haqida fikr bildiriladi. Modal hukmlarda esa predikatning 
sub‘ektga tegishli yoki tegishli emasligi haqidagi fikr qat‘iy, kuchli (zaruriy) yoki qat‘iy bo‗lmagan, 
kuchsiz (ehtimol) tasdiq yoki inkor shaklida bayon qilinadi. Boshqacha aytganda, modal hukmlarda 
sub‘ekt va predikatning o‗zaro munosabati haqida muayyan nuqtai nazardan fikr bildiriladi. 

---

294 
Masalan, «Inson abadiy yashamaydi» assertorik hukmi «Inson abadiy yashashi mumkin emas», deb 
bayon qilinganda modal hukm ko‗rinishda ifodalanadi. Bu hukm avvalgisiga nisbatan kuchli 
«Ukam ingliz tilini o‗rganadi» hukmiga nisbatan «Ukam ingliz tilini o‗rganishi mumkin» hukmi 
kuchsiz tasdiq hukm hisoblanadi. Bu hukmlardan birinchisi assertorik, ikknchisi modal hukmdir. 
Assertorik
(voqelik) hukmlarga shart, zarur, mumkin kabi modal tushunchalar (operatorlar) 
ni kiritish orqali modal hukmlar hosil qilinadi. Modal operator M harfi bilan belgilanadi. Modal 
hukmlarining formulasi quyidagicha yoziladi: