Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Ekzistensializm
ham ijtimoiy talablar individual motivatsiyaga qarshi turishini qayd etadi. 
Ijtimoiy qadriyatlarning tazyiqi shaxs jamiyatdan uzoqlashishi va o‗z individualligini yo‗qotishiga 
olib kelishi mumkin. Hukmron qadriyatlar ko‗r-ko‗rona qabul qilinishi natijasida shakllanuvchi 
konformistik ong individual o‗zlikning chegarasi kengayishiga monelik qiladi. Ekzistensializm 
fanni, rasmiy huquq va axloqni ham tanqid tig‗i ostiga oladi.
Individual va ijtimoiy qadriyatlar o‗zaro nisbatining yuqorida keltirilgan talqiniga qo‗shilish 
mushkul. Ijtimoiy qadriyatlar individning tafakkuri uchun oldindan belgilangan, u tug‗ilgunga qadar 
shakllanadi, mavjud bo‗ladi va uning o‗limidan keyin mavjudlik bo‗lishda davom etadi. Shu 
ma‘noda ular idivid uchun muayyan ob‘ektiv borliq sifatida mavjud bo‗ladi va idrok etiladi. Ammo 
ijtimoiy qadriyatlar barkamolroq ham, mutlaq ham emas. Ular jamiyat hayotining muayyan 
sharoitlari ta‘sirida vujudga keladi, bu sharoitlarning sub‘ektiv ifodasi hisoblanadi. Shu sababli 
ijtimoiy qadriyatlarning individual qadriyatlarga ta‘siri ijobiy bo‗lishi ham, salbiy bo‗lishi ham 
mumkin. Ammo shaxs o‗zining yaqin va uzoq maqsadlari va vazifalarini erkin belgilovchi, o‗z 
ehtiyojlarini anglovchi va hayotni o‗z tajribasiga muvofiq baholovchi ongli va faol ish ko‗ruvchi 
sub‘ekt hisoblanadi. 
Shu tufayli ham ijtimoiy va shaxsiy qadriyatlar shaxs strukturasida qanday o‗rin egallaydi, 
ularning o‗zaro nisbati qanday, degan savolga javob ayniqsa muhim ahamiyat kasb etadi. Bu 
savolga javob Shuning uchun ham muhimki, qadriyatlar shaxs o‗zagini belgilovchi, uning yaxltiligi 
va mayyanligini ta‘minlovchi asos hisoblanadi. O‗z-o‗zidan ravshanki, ijtimoiy qadriyatlar 
shaxsning kamol topishida birlamchi ahamiyatga ega, ular shaxsga ijtimoiy sharoitlarga moslashish, 
jamiyatda muayyan o‗rinni egallash, qoniqarli shaxsiy maqomga ega bo‗lish imkonini beradi. 
SHaxs o‗zining ijtimoiylaShuvi jarayonida asrlar osha avloddan-avlodga o‗tib kelayotgan ijtimoiy 
qadriyatlarni o‗zlashtiradi. Psixologiya ijtimoiy qadriyatlarning individ ruhiy hayotining barqaror 
ichki elementlariga aylanish mexanizmlari qanday, degan savolga ham javob beradi. Bunday 
mexanizm