SUDXO‘RLIK
—
Muhtaram ustoz, bugungi suhbatingizni sudxo‘rlik masalasiga bag‘iiishsangiz?!Ilgari,
sho‘rolar zamonida, bu so‘z deyarli lug‘atlarimizdagina uchrar, chunki so‘z va uning zamiridagi
tushuncha bor edi-yu, lekin "sudxo‘rlik" ijtimoiy hodisa sifatida ko‘zga tashlanmas edi. Iqtisodiy-
ijtimoiy munosabatlar isloh qilinayotgan keyingi yillarda pul nafaqat tovar uchun to‘lov vositasi, balki
pul ishlaydigan qurolga ham aylanib qoldi. Natijada, jamiyatimizda birovlarga ustama foiz evaziga
pul berib, ana o‘sha ustama evaziga yashaydiganlar qatlami
—
sudxo‘rlar qatlami paydo bo‘ldi.
Mana shu hodisaga — sudxo‘rlik hodisasiga shariatimizning munosabati qanday?
— O‘ktambek, siz chindan ham bugungi kunimiz uchun dolzarb bo‘lgan, musulmon birodarlarimiz
tafsilotini bilib qo‘yishi va bilgandan so‘ng unga amal qilib yashashi lozim bo‘lgan masalani o‘rtaga
tashladingiz.
Haqiqatan ham, keyingi yillarda bozor iqtisodiyoti degan zamon boshlanib, hamma narsa pul bilan
o‘lchanadigan, kupchilik faqat pulni, iqtisodni o‘ylaydigan bo‘lib qoldi. Bu endi bir o‘tish davridir.
Inshoolloh, hamma narsa o‘z joyiga tushib qolar. Ammo bu zamonning taqozolaridan biri — har
qanday kasb-hunar bilan shug‘ullanishdan qat’iy nazar, hamma pul muomalasiga mubtalo bo‘ladigan
bir holat ekan; kishilar o‘zlarini tijoratga urishga haddan ortiq berilib ketdilar. Bu ish qo‘lidan
keladiganlar ham, kelmaydiganlari ham. Ba’zilar boshqa hunarlari yo‘qligidan o‘zlarini tijoratga
uryaptilar. Bundaylar orasida avval bir stolni egallab o‘tirish bilan bemalol bola-chaqa boqqan kishilar
ham bor. Amal kursisidan ajrab qolgach, nima qilar edi? Unga ham tijorat oson ishdek ko‘rinib
ketmoqda-da...
Tijorat bilan shug‘ullanish uchun birlamchi mablag‘ kerakligi ikki karra ikki — to‘rtdek ma’lum
hakiqat. Mablag‘ esa har kimda ham mavjud emas. Shu sababli kishilar ayrim foizlar evaziga pulni
ko‘paytirib qaytarish sharti bilan qarzga pul olmoqdalar. Afsuski, shu yo‘l bilan tijoratni o‘nglab
olmoqchi bo‘lganlarning ko‘pchiligi "sinib", o‘zlarining vatanlari — uylaridan, ozmi-ko‘pmi
mulklaridan judo bo‘lmoqdalar. Ayrimlar esa og‘ir fojialarga ham giriftor bo‘lmoqdalar. Ya’ni,
sudxo‘rdan olgan pul foiz hisobiga ko‘payib ketganligi tufayli uni vaqtida to‘lay olmay, o‘z joniga
suiqasd qilganlar haqida ham, ming afsuski, eshitib turibmiz,
Mana shunday noxush holatlarning hammasiga sabab biz Ollohimizning buyrug‘iga itoat
qilmasligimizdir. Musulmon degan inson Ollohning amru farmonlariga to‘la itoat qilsa, bu muammolar
o‘z-o‘zidan yo‘q bo‘lar edi.
Olloh taolo o‘zining Qur’onida sudxo‘rlikning harom ekanligini bayon qilgan. "Baqara" surasining
275-oyatida Parvardigorimiz marhamat qilib, mana bunday xabar beradi:
Alouddin Mansur. Imomi A’zam — buyuk imomimiz
Do'stlaringiz bilan baham: |