to iib -to s h a d ila r, kattalarn in g gaplariga qiziqish, u lard a o ‘zini k atta
tutish kabi xususiyatlar nam o y o n b o ‘la boshlaydi. Ayrim y osh lar o ‘z
holiga q o ‘yib q o ‘yilganda shahvoniy h is-tu y g 'u larg a berilib, tam ak i
cheka boshlaydilar, h a tto b a ’zi narkotik m oddalarni iste’m ol qilishga
qiziqadilar. B uning o q ib atid a o d o b -ax lo q m e ’yorlariga zid x atti-
h arak atlar qila boshlaydilar, axloqiy buzuq
vidiofilm larni ishtiyoq
bilan to m o s h a qilad ilar. B a ’zan bu zu q y o ‘llarg a kirib k etad ilar.
T alab alar zararli o d a tla rg a o 'rg a n ib q o lm asliklari u c h u n o ila d a ,
ta la b a la r u y id a , o liy g o h la rd a t a ’lim -ta rb iy a ja r a y o n id a u la r n i
yaxshilikka undash , xushxulqli, chekm aydigan, giyohvand m od dalar
iste’m ol qilm aydigan qilib tarbiyalash zarur.
H o zirg i v aq td a o liy g o h la rd a t a ’lim -ta rb iy a n i q ay ta q u ris h d a
yoshlarni m a ’nav iy -m a’rifiy jih a td a n kom il
inson etib tarbiyalash
m uhim vazifa qilib q o ‘yilgan. N ark o tik m o d dalarn i iste’m ol qilish
natijasida axloq m e ’yorlari buziladi, bezorilik, jin oy at kelib chiqadi.
Yosh yigit yoki qiz bolaning giyohvand b o iib qolishi, a w a lo , o ‘ziga,
so‘ng atrofdagilarga b o g iiq . N a rk o m a n b o iib qolishning sabablari
anchagina hisoblanadi. 0 ‘spirin yigit yoki qizning kayf qilishga havas
qilishi, ten g qu rlarin ing t a ’siri, guruhlarga q o ‘shilib qolishi, oiladagi
ayrim noxushliklar, yetishmovchiliklar, ishqiy m uhabbatdagi ko‘ngilsiz-
liklar u larnin g n arkom an b o i ib qolishidagi asosiy om illardir.
Ayrim yoshlar o 'z in i
n azo rat qila olm ay, qiyinchiliklarga b ard osh
bera olm ay giyohvandlik y o iig a kirib ketadilar.
Y osh avlo d n in g s o g io m hayot k ec h irish id a tev a ra k -a tro fd a g i
o ‘rtoqlari, oshna-og‘aynilarining ta ’siri kattadir. Agarda o ‘spirin narkotik
m o ddalardan foydalanuvchi guruhga q o ‘shilib qolsa, alb atta ularning
ta ’siriga beriladi.
X alqim izda «Yaxshi bilan yursang, yetarsan m urodga, yom on bilan
yursang, qolasan uyatga» degan do n o naql bor.
S h u n in g u c h u n o t a - o n a la r , g u ru h m u ra b b iy la ri, p ro fe s s o r-
o ‘qituvchilar shaxsiy xususiyatlariga k o 'ra, ruhan tu rg 'u n b o im a g a n ,
xulqi sim obd ek h a r to m o n g a
b u rav e ra d ig a n , b iro r ishni oxiriga
etkazm aydigan, o ‘zlashtirishi yaxshi b o im a g a n , q o ‘nim siz yoshlarni
n azorat qilib borishlari kerak.
Shuni aytish kerakki, b a ’zan b un d ay xususiyatlarga ega yoshlarga
h e c h kim e ’tib o r b e rm a y d i, u la r n in g q u v o n c h - ta s h v is h la r in i
bilishm aydi, ular g o ‘yo qarovsiz qolishadi. B unday yigit- qizlarni
n ark o m an lar g uruhi yaxshi qarshi oladi, m eh rib o nlik qiladi. S h u
83
tariq a u lar n ark om an lar bilan yaqinlashib ketishadi. N atijad a ular
yosh narkom anlar b o ‘lib qolishadi.
O ta-onaning beburdligi, chekishga
odatlanganligi yoshlarning chekuvchi b o ‘lishiga sabab b o ‘ladi.
Yangi o'qishga kelgan talabaning narkotik m o d d alarn i iste’mol
q ilu v c h i g u ru h g a q o ‘s h ilib k e tis h ig a h a y o tiy q iy in c h ilik la r ,
yetishm ovchiliklarga duch kelishi, o 'rto q la ri to m o n id an kam sitilishi
sabab b o 'lish i m um kin. O ta -o n a la r o 'z farzandlarining xulqidagi
ozgina o'zgarishni ham o 'rg an ib borishlari kerak.
O liygohlarda turli fanlarni o'qitish jarayonida talabalardagi zararli
odatlarni y o'qotish haqida tizim li ravishda ish olib borish bilan birga
oliygohdan tashqari mashg'ulotlarda m untazam faoliyat olib borish zarur.
Oliygohning har bir o'qituvchisi, ayniqsa guruh murabbiysi narkotik
m odda iste’mol qilgan odam da sodir bo'ladigan fiziologik, psixologik,
jismoniy o'zgarishlami bilishi kerak. Oliygoh yoki uchastka vrachlarining
vazifasi narkotik m oddaga o 'rganib qolgan yoshlarni top ib, ularni o 'z
vaqtida davolashdan iborat. Qaysi yosh yigit
yoki qiz b unday zararli
o d atd an qutulishni xohlasa, u davolanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
