|
Polinarkomaniya
Polinarkomaniya ikki va undan ortiq narkotik m oddani qabul qilishdir.
Odam alkogol bilan birga narkotik modda qabul qilishi mumkin. Masalan
alkogolizm + chekish + m orfinizm yoki alkogolizm + nashavandlik
+ tam aki chekish. B a’zilar alkogol ichadi, so 'ng tam aki chekadi,
u n d a n so 'n g uyqu dori ham qabul qiladi. P o lin ark o m an lar o g 'ir
b e m o rla r hisoblanadilar. N ark o tik m o d d ala r bilan uyqu dorisini
ichganda b o 'g 'in la rd a qattiq og'riq, qaltirash, ishtahaning pasayishi,
psixoz yuzaga keladi. B em orlar ta ’sirchan, tajovuzkor, xotirasi sust,
ishchanlik qobiliyati past bo'lib qoladilar. Ba’zan narkom anlar alkogol
ichib, nasha chekadilar. Bunday b em o rlar ingraydilar, baqiradilar,
q o 'rq ad ilar, o'zlarini o id irm o q c h i bo 'ladilar. O piy bilan uyqu dori
78
ichilsa, h a d d a n tash q ari xursandlik, sergaplik va b o shq alar vujudga
keladi, so ‘ng tajovuzkor b o ‘lib qolinadi.
P sixostim ulator vositalarga «ekstazlar», kokain, gallutsino gen lar
kiradi. E kstazlar keyingi v aq tlard a k o ‘p ro q q o ‘llan ila bo sh lan d i.
K o 'p ro q ekstaz qabul qilinganda ta n a harakati faollashadi, h aro rat
oshadi, issiqlikka chalinib, o 'lim sodir bo 'lish i m um kin. Kokain qabul
qilinganda yurakda aritm iya sodir bo'lad i, odam to 'sa td a n o 'lib qoladi.
G allutsinogenlar kanopga o 'xshab kayf beradi. Bu m oddalar psixoz
keltirib chiqaradi.
U chuvchi m oddalarga kimyoviy erituvchilar, b en zin , kley, b o 'y o q
va boshq alar kiradi, u larn i hidlashadi. Bu m o d d ala r bosh m iya, jigar
va o 'p k a hujayralarini o 'ldiradi.
Tam aki tarkibidagi nikotin va spirtli ichim liklar tarkibidagi etano l
— etil spirti ham narkotik m oddalarga kiradi. Bu m o d d alar t a ’sirida
odam kayf qiladi.
Alkogol iste’m ol qilinganda turli darajadagi zaharlanish vujudga
keladi. Birinchi darajadagi mast bo'lishda qo'zg'alish, eyforiya, tetiklik,
h arakatlarning to rm o zlan ish h o latlari so dir b o 'lad i. B unda qizarish,
p u lsn in g te z lash u v i, ish ta h a n in g o c h ilish i, b a ’zi h o lla rd a jin siy
faoliyatning ortishi kuzatiladi.
O d a m saxiy, te tik , sergap, m a q ta n c h o q b o 'lib q o lad i. M iya
po'stloqlaridagi nerv m arkazlari to rm o zlan ad i.
Ikkinchi bosqich m arkaziy nerv tizim ining to rm ozlanishi bilan
xarakterlanadi. B unda um um iy q u w a tsiz lik , fikrlash m arom inin g
susayishi, nutqning buzilishi, m ushak h arakatlari koordinatsiyasining
buzilishi va bo sh q alar vujudga keladi.
U ch in ch i darajada ongning c h u q u r buzilishi, hu shdan ketish yuz
beradi. K om ada yoki hushidan k etganda yuz qizarishi, so'ng ko'karib
ketishi sodir b o'lad i. K o'z q orach ig'i keskin to ray adi, nafas sekinla-
shadi, pulsi susayadi, yurak sekin uradi.
S h u n i aytish k erakk i, n a rk o m a n la rd a jig a r xastaligi k o 'p la b
uchraydi. Sababi, narkotik m ahsulo tlarni k o 'k n o rid a n tayyorlashda
turli xil kimyoviy erituvchilardan — atse to n , eritu v ch ilardan to lu o l,
benzol, sirka angidridi kabilardan foydalaniladi. U lar organizm uchun,
ayniqsa jig ar u ch u n , uning hujayra va to 'q im a la ri uchun o 'ta zaharli
hisoblanadi. Bu m oddalar jigarni ishdan chiqarishi bilan jigar xastala-
nishini k eltirib c h iq a rad i. Jig a rd a z a h a rli m o d d a 1,5 foizgach a
79
saqlanadi. N arkotiklar k o 'p in ch a g ep atit (toksik) — sariq kasalligini
k e ltirib c h iq a ra d i. Y u q u m li A, В tu rd a g i g e p a tit k asallig in in g
sog'ayishini ch o 'z ib yuboradi. N ark o tik lar b u n d a n tashqari jigardagi
oqsil singezin — jigarda qonning ivishida qatnashish funksiyasini
buzadi. Muskul tonusi pasayadi. Ba’zan epilepsiya (tutqanoq) vujudga
kelib, siydik ayirish ixtiyorsiz bo'ladi. O dam qusadi, ichki organlari
zarar ko'radi. O g 'ir m astlikdan so 'n g od am h ech narsani eslam aydi.
Alkogol odam organizm ida 8—20 kungacha saqlanib turadi. B unday
bem o rlar o g 'ir zararlangan hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
