Valeologiya asoslari

Morfiy preparatlari vositasida narkomaniyaning kelib chiqishi
M orfiy preparatlarig a p a n ta p o n , a m n o p o n , lau d o n o n , pregorik, 
opionon, m orfiy, kodein, teb ain , geroin, dionin, papaverin, narkoten 
laudanin va sin tetik p rep a ra tlar - fenadon, p ro m e d o lla r kiradi.
M o rfiy p r e p a r a tla r i k o 'k n o ri o 's im lig id a n o lin a d i. M orfiy li 
preparatlarga o d am tez o 'rg an ib qoladi. Bu p rep a ra tlarn i chekish, 
teri ostiga, vena to m iriga ukol qilish m um kin. N a rk o m a n la r k o 'p
hollarda sterillan m ag an shprits orqali n arkotik m o d d alarn i qabul
75

---

qiladilar. N ark o tik m oddaning 0,3-0,5 g odam n i o id ira d i. O dam
unga o 'rg an ib qolishi tufayli 10 tad a n ortiq d o zad a qabul qilishi 
m um kin. N a rk o m an b u nday katta dozani qabul qilishi tufayli u n d a 
eyforiya hosil b o 'lad i. N ark o tik m o d d an i qabul qilgandan keyin 
narkom anning og'zi quriydi, um um iy q uw atsizlik kuzatiladi, badani 
qizib ketadi, qu log'ida tu rli shovqinlar hosil b o 'lad i, boshi og'riydi, 
te r chiqadi, siydik ayirish kuchayadi, nafas olishi o'zgaradi. T anasi 
ko'kara boshlaydi, ichi qon aralash ketadi, badani qichishadi, terisiga 
qizil to sh m a toshadi, c h u q u r uyquga ketish boshlanadi. N arkotik 
m oddalarni surunkali qabul qilish natijasida u o 'z in i o sm o nd a uchib 
yurgandek his etadi, ko'ziga turli narsalar ko'rinadi, 30—40 m in u td an
so'ng eyforiya — uyquchanlik, m udrash, xush yoqish boshlanadi. 
N arkotik m odd adan voz kechgandan keyin 5 kun n ark om an da te r 
ajralish, esnash, ko'zdan yosh oqish, qusish, ko'ngil aynash, nafasning 
tezlashuvi, q o 'l, oyoq m ushaklarida o g 'riq , ozib ketish ro 'y beradi. 
Bu holat abstinensiya deb yuritiladi. A bstinensiyada bezovtalanish, 
o 'lib q o lish d an q o 'rq u v , uyquning buzilish i, q o 'rq in c h li tu sh la r 
ko'rish, agressivlik yoki apatiya holati sodir bo'ladi.