Dumg'aza chigali qisqa tarmoqlar

Dumg'aza chigali qisqa tarmoqlar — plexus sacralis V bel segmentining oldingi tarmog'i dumg'aza va dum segmentlarining oldingi tarmoqlaridan hosil bo'ladi. Chigaldan qisqa va uzun 
tarmoqlar ajraladi.Qisqa tarmoqlar:1.Rami muscularis — harakatlantiruvchi tolalardan hosil 
bo'lib, chanoqning ichki guruh mushaklar: m. piriformis; m. obturatorius internus; m. m. gemelli; 
m. quadratus femoris; m. levator ani; m. coccygeus larni innervatsiya etadi. Har bir mushak 
uchun alohida tarmoq chiqib, va u n.musculi obturatorii interni, n. musculi piriformis, n.musculi 
quadrati femoris deb ataladi.2. N. gluteus superior — harakatlantiruvchi nerv tolasidan hosil 
bo'ladi. Bu nerv chanoqdan foramen suprapiriforme teshigi orqali chiqib, dumba mushaklari: m. 
gluteus medius, m. gluteus minimus hamda sondagi m. tensor fasciae latae larni innervatsiya 
etadi.3. N. gluteus inferior dumbaning ostki nervi chanog'idan foramen infrapiriforme teshigi 
orqali o'tadi. U dumbaning katta mushagi — m. gluteus maximus va chanoq-son bo'g'imi 
kapsulasini innervatsiya etadi.4. N. pudendus — aralash nerv tolalarini saqlaydigan bu nerv 
chanoqdan foramen infrapiriforme teshigi orqali chiqadi. So'ngra n. pudendus kichik o'tirg'ich 
teshigi — foramen ischiadicum minor orqali kichik chanoq bo'shlig'iga qaytib kiradi va oraliq 
mushaklari orasida tarqaladi. Bu nervning harakat tarmoqlari m. sphincter ani externus, m. 
ischiocavernosus, m.bulbospongiosus, m. transversus perinei superficialis, m. transversus perinei 
profundus, m. sphicter urethrae mushaklarini innervatsiya etadi. N.pudendus ning sezuvchi 
tolalari esa to‘g‘ri ichak tashqi teshigi atrofidagi terida, yorg'oq terisida, tashqi jinsiy a’zo 
terilarida tarqaladi. N. pudendus dan quyidagi tarmoqlar ajraladi:a) n.n. anales inferiores — 
chiqaruv teshigining pastki nervlari;b) n.n. rectales inferiores — to‘g‘ri ichakning pastki 
nervlari;d) n.n. perineales — oraliq nervlardan mushaklarga — r.r. musculares; erkaklarda 
yorg'oq terisiga — n.n scrotales posteriores, ayollarda uyatli lablarga — n.n. Iabiales posteriores, 
erkaklarda — n.dorsalis penis, ayollarda — n. dorsalis clitoridis tarmoqlari ajraladi.Dumg'aza 
chigalining uzun tarmoqlari.1. N. cutaneus femoris posterior — sonning orqa soha terisini 
innervatsiya qiladi. Bu nerv sezuvchi tarmoqlardan hosil bo'ladi. Chanoq sohasidan foramen 
infrapiriforme teshigi orqali o'tadi. Bu nervda dumbaning pastki terisiga — n.n. clunium 
inferiores, va oraliq terisiga — r.r. perineales shoxlari ajraladi.2. N. ischiadicus — o‘tirg‘ich 
nervi. Bu nerv chanoq bo‘shlig‘idan foramen infrapiriforme teshigi orqali chiqadi. U sonning 
orqa guruh mushaklari orasidan yo'nalib, tizza osti chuqurchasi sohasida ikki tarmoqqa ajraladi: 
I) katta boldir nervi — n. tibialis; 2) umumiy kichik boldir nervi — n. peroneus communis.