O`zbekiston respublikasi oliy va or`ta maxsus ta`lim vazirligi

 
3. Shaxs tuzilishida biologik va 
ijtimoiy nisbatlar muammosi. 
psixologiyasida shaxsdagi ijtimoiy va biologik xususiyatlar nisbati muammosi asosiy muammolardan biri 
bo‘lib qoldi. Lekin, aslini olganda, biologik xususiyatlar inson shaxsi tarkibida ijtimoiyga aylanadi. 
XX asr 70-yillarning oxirida shaxs muammosiga tuzilishli yondoshuv yo‘nalishi tizimli 
yondoshuvni qo‘llash tendensiyasi bilan almashindi. SHu munosabat bilan A.N. Leontev g‘oyalari 
alohida e’tiborga loyiq. Uning fikricha, shaxs, - bu insonning jamiyatdagi hayoti natijasida yuzaga 
keladigan alohida turdagi psixologik hosila. Turli faoliyatlarning birgalikda bo‘ysunishi ontogenezda 
shakllanadigan shaxsning asosini yaratadi. SHu o‘rinda, A.N. Leontev ko‘rsatib o‘tganidek, shaxsga
tegishli bo‘lmagan, avvalambor, irsiyat tomonidan belgilangan: tana tuzilishi, asab tizimining turi, 
temperament, biologik ehtiyojlarning o‘sish kuchi, affektivlik, tug‘ma layoqatlar kabi, shuningdek, 
orttirilgan ko‘nikma, bilim va malakalar, hamda, – kasbiy belgilarni ta’kidlab o‘tish joiz. Uning fikricha, 
sanab o‘tilganlar, insonning individual xossalarini tashkil etadi. 
Shaxs avvalgi tajribalar bilan boyitilgan individ emas. Individ xususiyatlari shaxs xususiyatlariga 
aylanmaydi. 
A.N. Leontev tomonidan belgilab berilgan shaxs muammosini o‘rganishga umumiy yondoshuv A.V. 
Petrovskiy va V.A. Petrovskiylarning ishlarida rivojlantirildi. Ularning fikriga ko‘ra, shaxs hamkorlikdagi 
faoliyatning har bir ishtirokchisi o‘rtasida o‘rnatilgan mazmun-mohiyati, qadriyatlari vositasidagi 
barqaror shaxslararo aloqalar tizimida o‘rganilishi mumkin.[1] 
Bayon etilganlar shaxsni faoliyat va muloqotda yuzaga keladigan individual munosabatlarning 
(sub’ekt – ob’ekt – sub’ektiv va sub’ekt – sub’ekt – ob’ektiv) barqaror tizimiga nisbatan sub’ekt sifatida 
o‘rganish imkonini beradi. A.V. Petrovskiy va V.A. Petrovskiylar shaxs tuzilishini individning «o‘ta 
sezgir» tizimli xususiyati sifatida ko‘rib chiqadilar. Shaxsni sub’ektiv munosabatlar tizimida ko‘rib 
chiqib, individ shaxsiy turmush tarzining uch xildagi atributsiyasini (qo‘shib yozish, belgilash) yoki shaxs 
tushunchasining uch xil nuqtai nazarini ajratadilar. 
Ko‘rib chiqishning