ENG YAXSHI YO’L – MUROSA
Ko‘pincha qaynona va kelin munosabatlari haqida so‘z borar ekan, ana shu abadiy muammoni hal
etishni har kim o‘zicha har xil sharhlaydi. Kimdir butun aybni «zolim» qaynonalarning «yovuzligi»ga,
kimdir «makkor» kelinlarning «o‘tkirligi»ga, yana boshqasi har ikki tomonni kelishtira olmagan
«lapashang» kuyovga to‘nkaydi. Aslida kim aybdor? Bu g‘avg‘o-yu mashmashalarda murosa-yu
madora io‘lini tutolmagan, islomii axloq-odoo ko‘rsatmalarini tan olmaydigan har bir kishi aybdor
bo‘lsa kerak! Qaynona «Men kattaman, kechirimli bo‘lay, yosh, g‘o‘r kelinni yaxshi gapirib yo‘lga
solay!» demasa, kelin bola «Qaynonam oilaning bekasi, kattasi, sevgan erimning oq sut bergan,
tarbiyalagan onasi bo‘lsa, nega uni hurmat qilmayin, nega xizmatidan bo‘yin tovlayin?!» demasa - ikki
o‘rtada mojaro chiqaveradi. Qaynota va kuyov bu hangomalarga tomoshabin bo‘lib turaversa, adolat
qilmasa, mojaro katta janjalga, qo‘ydi-chiqdilarga, shirin turmushlarning kushandasiga aylanaveradi.
Shayx Muhammad Abu Zahra oilani uch qismga bo‘ladilar: birinchi qism - er-xotin, ikkinchi qism -
farzandlar, uchinchisi esa - yaqin qarindoshlar (ya’ni, ota-ona, aka-uka, opa-singil va boshqalar)dir.
Ana shu uch qism ahil-totuv bo‘lgandagina oila tinch-osoyishta va fayzli bo‘ladi, aks holda urish-
janjaldan boshi chiqmaydi. To‘y vaqtida va oilaviy hayotning avvalida kelin-kuyovga turli
maslahatgo‘ylar, g‘amxo‘rlar ko‘payib ketadi. Umr yo‘ldoshini «gah, desa, qo‘liga qo‘nadigan qilib
olish» haqida maslahatlar berishadi. Vaholanki, ularning o‘zi tajribasiz, maslahatga muhtoj, fikri tor
kishilardir. Ularning «jaydari» yo‘l-yo‘riqlari oilaga foyda keltirish o‘rniga rahna soladi. Islomiy
tarbiyaga ko‘ra, er - oilaning rahbari, uning hamma tomoniga mas’ul hisoblanadi. Ammo bu ayrimlar
o‘ylaganidek, «deganim degan» qabilida ish tutish, oilaning boshqa azolariga zulm o‘tkazish huquqi
berilgani emas. Aksincha, u xotinining haqlarini to‘la ado etadi, ota-onani o‘zi va xotini tomonidan
hurmat-ehtirom qilinishini ta’minlaydi, ro‘zg‘or ta’minoti bilan shug‘ullanadi, oilasini halol rizq bilan
boqadi. Bu degani - o‘zi yeganini oilasiga yediradi, o‘zi kiyganini kiydiradi, ro‘zg‘orning kerakli
jihozlarini xarid qiladi. Xotiniga yaxshi muomalada bo‘ladi, uning Islom shariati belgilab bergan
haqlarini to‘la ado etadi, agar ayol tarbiyasiz, axloqsiz bo‘lsa, uni pand-nasihatlar, tanbehlar bilan
yo‘lga soladi. Alloh taolo Qur’oni karimda: «Xotinlaringiz bilan yaxshilikda yashang, agar-chi ularni
Qaynona va kelin. Ahmad Muhammad Tursun
Do'stlaringiz bilan baham: |