www.ziyouz.com kutubxonasi
245
muhtasham imoratlar juda tez qad ko‘targan edi. Akbarning tog‘ ustidagi saroyi, ko‘lga
qaragan salqin yonbag‘irdagi rani Jodha Bay ko‘shki va Salima begimlar uchun qurilgan
ikki oshiyonlik go‘zal imoratlar allaqachon pardozdan chiqqan edi.
Ansoriy buning hammasini ko‘klarga ko‘tarib maqtadi-da, keyin tagdor qilib so‘radi:
— Hazratim, bu poytaxtdan shayxulislom uchun ham o‘rin berilgaymi?
— Yuring, taqsir, siz uchun maxsus joy tanlaylik,— dedi Akbar va uni ataylab Salim ota
maqbarasi oldiga boshlab keldi.
Ansoriy bir vaqtlar o‘limga buyurgan g‘oyaviy dushmanining yaxlit sadaf bilan
ziynatlangan oq marmar maqbarasini ko‘rganda ichidan zil ketdi, ovozi titrab, zo‘rg‘a
tilovat qildi. Akbar unga tikilib turib:
— Taqsir, xabaringiz bor, — dedi. — Yashirin g‘animlarim mana shu maqbarani
qurganim uchun meni dahriylikda aybladilar. Po‘lat telbani ishga solib hatto o‘ldirmoqchi
bo‘ldilar!..
Akbar «O‘sha yashirin dushmanlar orasida sizning ham odamlaringiz bo‘lsa biror kuni
qo‘lga tushib qolar», demoqchi edi. Shayx Ansoriy buni payqadi-yu, siri fosh bo‘lishidan
qo‘rqib, darhol duo-yu fotihaga qo‘l ochdi:
— Po‘lat vasvas go‘rida to‘ng‘iz qo‘psin! Parvardigori olam barcha g‘animlaringizni
vasvasning ko‘yiga solsin! Siz yangi poytaxtda uzoq umr ko‘ring, hamisha zafar yoringiz
bo‘lsin!
Shayx Ansoriyning tilyog‘lama gaplari dilidagi adovatni yashirishning bir vositasi edi.
Riyokorlikda me’yorni ham unutib, Akbarning g‘animlari qatorida o‘zini ham
qarg‘ayotganini sezmas edi.
Akbar o‘q yeb tortgan azoblarining alamiga uni yana bir boplagisi keldi-yu, Salim ota
maqbarasidan ancha narida hind uslubida qurilib bitay deb qolgan ikki oshiyonlik chiroyli
imoratni ko‘rsatdi:
— Mana buni roja Birbal uchun qurdirdik.
Ansoriyning roja Birbalni ham ko‘rarga ko‘zi yo‘q. Shuni biladigan Akbar:
— Siz uchun xuddi mana shu yerdan hovli-joy ajratmog‘im mumkin, — dedi.
Roja bilan qo‘shni bo‘lish va Salim ota maqbarasi yonida yashash Abdulla Ansoriy uchun
doimiy qiynoqqa aylanib ketishi muqarrar edi.
— Hazratim, nariroqda madrasa qurilgan ekan. Bizga o‘sha tomondan joy ko‘rsatsangiz.
— Mayli-yu, lekin madrasa ham Salim ota nomiga qurilgan. Unga shayx Muborakni bosh
mudarris qilmoqchimiz.
Shayx Ansoriyning yana kayfi uchdi:
— Qaysi shayx Muborak?
— Siz uni ham «dahriy» deb o‘limga buyurgan ekansiz. Ammo biz ko‘kaldoshimiz Aziz
ko‘ka yordamida taftish qilib bildik. Shayx Muborak o‘ta diyonatli, bilimi zo‘r, qalbi pok
alloma ekan. Gujaratdan chaqirib oldik.
— Lekin u xalqni podshoga qarshi qo‘zg‘atgan isyonchi-ku!
— Qaysi podshoga qarshi qo‘zg‘atgan? Islomshohga qarshimi? Siz o‘zingiz ham
Islomshohga qarshi borib, bizning hazrat otamizga yashirin ma’lumotlar yuborib
turgansiz-ku, taqsir?
— Bu rost!..
— Qani, yuring, agar shayx Muborakka yaqin bo‘lay desangiz, sizga madrasa yonidan uy
soldiraylik.
— Meni ma’zur tuting, hazratim! Hozircha Agrada turganim ma’qulga o‘xshaydir. O‘sha
yerdagi uy-joyim yaxshi. Keksa odamning ko‘chishi qiyin...
Yangi poytaxtga yangicha siyosat tarafdorlarini yig‘ish niyatida bo‘lgan akbar shayx
Ansoriyni, «ko‘chib keling, boshqa joy ko‘rsatay», deb qistamadi. Bundan alami kelgan
Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov
Do'stlaringiz bilan baham: |