www.ziyouz.com kutubxonasi
167
— Biz bu yerdan yordamga yetib borgumizdir! — dedi Akbar. — Axir hazrat otamning
Dehlidagi qabrlari yog‘iylar oyog‘i ostida qolmasligi kerak!
— Yaxshi so‘z aytdingiz. Bu so‘zlarni farmoyishga ham yozdirgaymiz. Mana bu joyiga
muhr bosing.
Akbarning muhri bosilgan farmoyishni sahar palla yo‘lga chiqqan chopar Dehliga olib
jo‘nadi. Uning ketidan Bayramxon ham Kalanurda bor qo‘shinni yig‘ib, janubga yurish
boshladi.
Chopar bir haftada o‘tadigan yo‘lni katta qo‘shin o‘n besh kunda bosib o‘tishi mumkin.
Panipatga yetganlarida qarshilaridan bir necha ming kishilik qo‘shin chiqib keldi.
Bayramxon chig‘dovullarni* yuborib — bu Dehlidan kelayotgan Turdibekning lashkari
ekanini aniqladi-yu, hang-mang bo‘lib yonidagi Akbarga qaradi:
— Nahotki poytaxtni yog‘iyga topshirib kelgan bo‘lsa?!
Ular otlarini yeldirib Turdibekka peshvoz chiqdilar.
Rang-quti o‘chgan Turdibek Akbarga yaqin kelib otdan tushdi, jilovni rikobdoriga berib,
yosh podshoning qarshisida yukundi, so‘ng uning uzangisini o‘pib yig‘lab yubordi:
— Amirzodam, Xudo sizga quvvat bersin! Hazratimdan ayrilib qoldik! — Turdibek faqat
bu musibatdangina emas, Dehlini dushmanga topshirib kelayotganidan ham kuyunib,
yelkalari silkinib ho‘ngrab gapirdi: — Suyangan tog‘imiz endi yo‘q! Dehli ham ilikdan
ketdi!
Otasini eslab ko‘zi yoshlangan Akbar so‘nggi gapdan ozorlanib so‘radi:
— Faramoyish yetib bormadimi?
— Sizning oliy farmoyishingiz yetib borganda biz shaharni tashlab chiqmoqda edik. bek-
u a’yonlar mashvarat qilib shunday qarorga keldikki, Odilshoh bilan Hemuning ellik ming
qo‘shiniga biz yolg‘iz bas kelolmagaymiz. Undan ko‘ra tezroq sizning huzuringizga kelib,
asosiy kuchlar bilan birlashmoqqa qaror qildik.
— Noto‘g‘ri qaror qilibsiz, janob Turdibek! — dedi Bayramxon birdan qizishib. — Siz
amirzodam yuborgan farmoyish bo‘yicha Dehli qal’asini ichdan bekitmog‘ingiz kerak edi!
Biz borguncha poytaxt ilikdan chiqmasligi lozim edi! Dehlini qayta olguncha hazratim
qancha sarson-u sargardonliklarni boshdan kechirgan edilar! Siz yosh podshoning
buyrug‘ini bajarmaganingiz uchun...
«Jazo olmog‘ingiz kerak!» degan so‘zlarga yo‘l bermaslik uchun Turdibek
Bayramxonning gapini shart kesdi:
— Janobi xoni xonon, men o‘ttiz yildan berli shu oliy xonadonga sodiq xizmat qilib
kelmoqdamen. Sekridagi jangda jasorat ko‘rsatganim uchun Bobur hazratlari menga
mana bu murassa xanjarni in’om etganlar! — Turdibek belgidagi sopiga va qiniga
qimmatbaho toshlar bilan zeb berilgan xanjarni ko‘rsatdi-yu, Bayramxonga so‘z navbati
bermay, ovozini ko‘tarib davom etdi: — Men Humoyun hazratlari bilan Ganga bo‘ylarida,
Tar sahrosida, Qazvinda birga yurib, necha o‘limlardan qolganmen, necha marta
hazratimning inoyatlariga sazovor bo‘lganmen. — Turdibek Akbarga yuzlandi. —
Amirzodam, otangizning boshlariga eng og‘ir kunlar tushganda, boshqalar yuz o‘girib
tashlab ketganda men hamisha yonlarida bo‘lganmen!
— Buni men bilurmen! — dedi Akbar va achinib so‘radi: — Ammo nechun otamning
qabrlarini yog‘iylar oyog‘i ostiga tashlab keldingiz?
— Vaziyat bizni shunga majbur qildi! Boshqa iloj yo‘q edi, amirzodam! Lekin Dehli
yonidagi Tug‘loqobodda Hemu bilan dadil jang qildik. Biz besh ming kishi edik.
Hemuning ellik ming qo‘shiniga, mingta jangovar filiga bas kelolmadik, ikki ming kishi
talafot bo‘ldi, qolgan uch ming odamni omon saqlab, huzuringizga olib keldim.
Bayramxonning qahri kelib xitob qildi:
— Siz Dehli qal’asidan chiqmasligingiz lozim edi! Tug‘loqoboddagi jang ham sizning
Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov
Do'stlaringiz bilan baham: |