57
Odamlar bir-birlarini yaxshi tushuna olmasliklariga ham yaqqol sabab – o’zaro
munosabatlarda aqlning ustivorligi. Ikki qalb bir-birini so’zsiz ham tushunaveradi –
ammo aql bu iqtidordan mahrum. Mutlaqo boshqa-boshqa muhitda yashaydigan, turli
tilda so’zlaydigan ikki odam bir-birini juda yaxshi tushunishi mumkin – chunki ular
qalban munosabatga kirishadilar. Bir muhitda yashovchi, bir-birini juda yaxshi biluvchi
ikki odam esa sira chiqisholmasligi mumkin.
Munosabatlardagi ziddiyatlar sababini anglash uchun biz avval yangi tushuncha
bilan tanishib olishimiz lozim. To’g’rirog’i,
shartsiz
va
shartli
munosabatlar o’rtasidagi
farqni ko’ra bilishimiz kerak.
Shartsiz munosabat o’z nomi bilan
shartsiz
– ular o’zaro kelishuvlar, manfaatlar va
shartlar asosida qurilmaydi. Ular munosabatga kirayotgan tomonlarga hech bir burch yoki
mas’uliyat yukini yuklamaydi – ularda bir tomonning boshqasiga hech bir jihatdan
tobeligi kuzatilmaydi. Bunday munosabatlar nuqsonlardan holi, keskinliklarga
bormaydigan sog’lom aloqadir.
Shartli (yoki
tobelik
) munosabatlar – yuqoridagining ziddi. Bunda bir tomon
boshqasining yoki ikkala tomon bir-birining shartlari, talablari va qoidalarini inobatga
olsagina munosabatlar o’rnatiladi va tutib turiladi. Juda ko’p hollarda bunday
munosabatlarda bir tomon boshqasiga tobe bo’ladi. Tobelik munosabatlari ma’naviy
asosga ega bo’lmaydi – ular faqat moddiy manfaat uchungina xizmat qiladi. Shuning
uchun ham ular odatda juda zaif, qisqa muddatli va ishonchsiz bo’ladi.
Ham shartsiz, ham tobelik munosabatlari hayotimizda kerak, albatta. Ammo
bizning eng katta xatomiz – shartsiz munosabatlarni ham tobelik munosabatlariga
aylantirishga intilishimizda. Sababi, tobelik munosabatlarini idrokan boshqarish, o’z
izmimizga solish juda oson. Aynan shu tabiiydan sun’iyga aylantirilgan rishtalar bizga
muammolar tug’diradi va ko’nglimizni buzadi.
Tobelik munosabatini shartsiz munosabatdan farqlash juda oson.
“Men seni sevaman” – shartsiz munosabat.
“Men seni sevaman, chunki sen ham meni sevasan”, “Men seni faqatgina meni
sevsanggina sevaman”, “Men seni sevaman va seni hech kimga bermayman”, “Men seni
sevganim uchun rashk qilaman” va hokazolar – tobelik munosabatlari.
Tobelik munosabatlarida ilojsiz shartlar, cheklanishlar, talablar, qoidalar va
o’lchovlar bo’ladi. Bu cheklovlar munosabatlarni qiyinlashitiradi va ularni bulg’aydi.
Agar kishi aslida shartsiz bo’lishi nazarda tutilgan rishtalariga shartlar yuklasa – bundan
o’zi ham, u bilan munosabatga kirishgan odam ham jabr ko’radi.
Aslida shartsiz bo’lishi nazarda tutilgan munosabatlar deb nimani aytayotganimni
anglab turibsiz, menimcha. Bu, albatta, eng yaqin odamlar bilan aloqalar. Munosabatlarda
hech bir qiyinchilikka duch kelmaslikning siri oddiygina:
Do'stlaringiz bilan baham: |