Avtomobil elektr jihozlarini ishlatish, diagnostika qilish va

O‘t oldirish tizimini diagnostika qilish. Uzgich kontaktlari qar-
shiligini tekshirish. Qurilma almashlab ulagichlari dastlabki ho-
latga qo‘yiladi. Almashlab ulagich (26) «Kontakt» holatiga qo‘-
yiladi. Kontakt-tranzistorli o‘t oldirish tizimi tekshirilayotganda,
o‘tkazgichlar dastasi (6) ning Pr belgili qisqichi uzgich-taqsim-
lagichga, qolgan barcha tekshirishlarda o‘t oldirish g‘altagining bel-
gisiz  klemmasiga  ulanadi.  Òirsakli  valni  sekin-asta  aylantirib,
kontaktlar tutash holatiga keltiriladi. O‘t oldirish kaliti ulanadi va
voltmetr (18) orqali kontaktlardagi kuchlanishning tushishi aniq-
lanadi. Bu kuchlanish 0,1 V. dan ko‘p tushmasligi lozim.
Past kuchlanishli zanjirni tekshirish. Dvigatel ishga tushiriladi
va aylanishlar chastotasi 1000 ayl/daqiqaga ko‘tariladi. Almashlab
ulagich  (26)  «Ossillograf»  holatiga,  almashlab  ulagich  (12)  «I
öèëèíäð I» holatiga qo‘yiladi, so‘ngra dastak (13)ni o‘ngga burab,
ossillograf yoqiladi.
Ossillograf  nurining  kichik  amplituda  bilan  yoki  soha  (1)da
tebranishi kondensator va o‘t oldirish g‘altagi birlamchi chulg‘ami
nosozligini bildiradi.
Uzgich kontaktlari holatini tekshirish. Almashlab ulagich (23)
«6000» holatiga qo‘yiladi. Aylanishlar chastotasi 2000 ayl/daqiqaga
oshiriladi. Boshqaruv buragich (14) «Razmer» ossillograf ekrani
bo‘yicha  tasvir  kattalashgunga  qadar  buraladi  va  kontaktlar  aj-
ralishi (4-soha) hamda ulanishi (3-soha) nazorat qilinadi. Òasvir
chiziqlarining (3 va 4-sohalarda) vertikal o‘q bo‘yicha o‘chishi va
xiralashuvi kontaktlar ulanish-ajralishida nosozlik borligidan da-
lolat beradi. Bu holda kontakt yuzalari ko‘zdan kechiriladi, shar-
nir o‘qi orasida lyuft tekshiriladi.
Uzgich kontaktlari tutashib turish burchagini tekshirish. Òirsakli
val aylanishlar chastotasi 1000 ayl/min.ga ko‘tariladi. Boshqaruv
buragich  (14)  «Razmer»  ossillograf  ekrani  bo‘yicha  tasvir  kat-
talashgunga qadar  buraladi. Kontaktlar tutashib  turish burchagi
(

) ni 0—90 shkalasi yordamida aniqlanadi. Sakkiz silindrli dvigatel-
lar uchun  bu ko‘rsatkich ikki  marta kamaytiriladi.  Olti silindrli
dvigatellar  uchun  0—60  shkaladan  foydalaniladi.  Olingan  nati-
jalar texnik tavsifnomaga solishtiriladi (4.1-jadval). Òirsakli val ay-
lanishlarini 2000 ayl/daqiqaga ko‘tariladi; boshqaruv buragich (14)

---

122
«Razmer» ossillograf ekrani bo‘yicha tasvir kattalashgunga qadar
buraladi va kontaktlar tutashib turish burchagi aniqlanadi. Bu bur-
chak 2° dan oshmasligi kerak.
Kontaktlar tutashib turish burchagini sozlash. Almashlab ulash
(12) «Óãîë êóëà÷êà» holatiga qo‘yiladi. Òaqsimlagich qopqog‘i va
rotor yechib olinadi. Startyor yordamida tirsakli val aylantiriladi va
buragich (14) «Ðàçìåð» yordamida ossillograf ekrani bo‘yicha tasvir
kengaytiriladi.  Uzgich  kontaktlari  orasidagi  tirqish  o‘zgartirilib,
kontaktlar tutash burchagi kerakli qiymatiga erishiladi.
Uzgich qirralarini tekshirish. Almashlab ulagich (12) «Íàëîæå-
íèå I» holatiga qo‘yiladi. Òirsakli val aylanishlari 1000 l/daqiqaga
ko‘tariladi.  Boshqaruv buragich (14) «Ðàçìåð» ossillograf ekrani
bo‘yicha tasvir kattalashgunga qadar buraladi. Ossillograf ekra-
nida uzgichning barcha qirralaridagi kuchlanish aks etadi. Bu tas-
virning  ekran  A  sohasidagi  o‘zaro  asinxronligi  yoki  xiralashuvi
kulachok qirralarining yemirilganligini aniqlaydi. O‘zgarish 2° dan
yuqori bo‘lsa, kulachok yemirilgan hisoblanadi.
O‘t oldirish g‘altagi ikkilamchi chulg‘amini tekshirish. Almashlab
ulagich (12) «I öèëèíäð II» holatiga qo‘yiladi. Boshqaruv buragich
(14)  «Ðàçìåð» ossillograf  ekrani  bo‘yicha  tasvir  kattalashgunga
qadar buraladi. Agar tasvir 5.2-rasmdan farqlansa, bu o‘t oldirish
g‘altagi ikkilamchi chulg‘amida nosozlik yoki g‘altakdan taqsim-
lagichgacha bo‘lgan simda uzilish borligini bildiradi.