Tasseming bu modda bilan olib bor"" I eksperimental ishiari natijalari

Nikolay  Ivanovich  Lunin
  (1853-1937  vy.)  -   vitaminlar  va 
ulaming  hayot  faoliyatidagi  o'rni  va  ahamiyatmi 
o'rganishni  boshlagan  olim.  1880-1881-yillarda 
sut  tarkibida  oqsillar,  yog’lar,  qand  moddalari, 
tuzlar va suv bilan birgalikda hayot faoliyati  uchun 
zamr  bo'lgan  moddalar  borligini  sichqonlar  ustida 
olib  borgan  tajribalar  yordamida  aniqlagan.  Inson 
organizmining  vitaminlarga  va  ozuqaga  bo'igan 
sutkalik 
ehtiyojini 
hisoblash 
metodikasini 
yaratgan.  Kazimej  Funk  (1884-1967  yy.)  bilan 
birgalikda  vitaminlar  haqidagi  birinchi  ta'limotni 
ishlab chiqqan.
Kazimej  F unk
  (1884-1967  yy.)  -   polyak  olimi,  1912-yilda 
kaptarlarni  po'stlog’i  tozalangan  guruch  bilan 
boqilganda  kasalianishini  va  guruchni  po'stlog’i 
bilan  berilsa,  ular  kasallikdan  tuzalishini  kuzatgan. 
K.  Funk  guruch  po'stlog’idan  noma'lum  (bugungi 
kunda  uning 
tiamin
  ekanligi  aniqlangan)  inoddani 
ajratib olib,  ulami 
“vitamin ”
 deb atadi,  1936-yil Bi 
vitaminini 
kashf  etdi  va 
uning  strukturasini 
o'rgandi.  1912-yilda  K.  Funk  vitamin  Вз  (nikotin 
kislota)ni ajratib oldi.  Olim 
singa, pellagra
 va 
raxit
 
kasalliklari  ham  ba'zi  bir  zaruriy  moddalar 
etishmaganligidan,  ya'ni, 
avitaminoz  natijasida paydo  bo'lsa  kerak,
 
degan  g’oyani  olg’a  surdi.K.  Funkning 
1912-3'ilda  Britaniyaning 
“Davlat tibbiyot jumali”da chop  etilgan 
“Avitaminoz eiiologiyasi”
 va 
1913-yiIda chop etilgan 
“Vitamin ”
 asarlari (inglizcha nashri  1922-yil) 
XX  asr  boshida  biokimyo  va  tibbiyot  fanlari  rivojida  kuchli  turtki 
bo'ldi, tadqiqotchilaming doimiy ishchi qo'lianmasiga aylandi.
420

---

Dmitriy Iosifovich Ivanovskiy
 (1864-1920 yy.)
-   mikrobiologiya,  fitopaiologiya 
va  o'simliklar 
fiziologiyasi bo'yicha mutaxassis,  1892-yilda tamaki 
kasallanishiga  olib  keluvchi  virusni 
kashf  etdi, 
virusologiya  yo'nalishining  asoschisi.  Uning  ilmiy 
natijaiari  bir  qator  kasalliklaming  sabablarini 
aniqlash va tashxis qo’yish metodikalarini yaratishga 
asos bo'ldi.
Kliment  Arkadevich  Timiryazev
  (1843-1920 
yy.)  -   mashhur  rus  ftziologi,  o'simliklami  mineral 
ozuqalar  bilan  paivarishlash  va  fotosintez  yo'na­
lishlari  bo'yicha  mutaxassis.  Yevropa  olimlari  V. 
Gofmeyster, R.  Bunzen,  G.  Kirxgof,  M.  Bertio, G. 
Gelmgols, J.  Bussengo  va  K.  Bernar  laboratoriya- 
larida  malaka.  oshirgan,  xlorofdl  hosil  bo'lishi  va 
fotosintez jarayoni  mexanizmini  o'rganishga  birin­
chi bo'lib  spektral  analiz usulini qo'Hagan.
Aleksey  Nikolaevich  B ax
 (1857-1946  yy.)
1918-1936-yillarda Rossiyada bir qator biokimyo 
laboratoriyalari  tashkilotchisi,  Fransiya,  AQSH 
va  Shveytsariya  universitetlaridagi  biokimyo 
laboratoriyalari  ish  tajribasini  sobiq  SSSR  FA 
Biokimyo 
instituti  tadqiqotlarida  qo'Hagan, 
Ilmiy  izlanishlari  yo'nalishi  -  
o'simliklar 
to'qimalarida 
oksigenaza, 
peroksidaza 
va 
kaialazalar  ishtirokida  boradigan  nafas  olish 
jarayon lar ini  o'rgangan.
Aleksandr Ivanovich  Oparin
  (1894-1980 yy.) -   biolog va bio- 
kimyogar,  1924-yil  3-mayda  rus  botaniklari  uyushmasi  majlisida 
Yerda hayotning paydo  bo'lishi nazariyasini  taklif etdi.  enzimologiya 
yo'nalishi  asoschisi.  1925-yildan  boshlab,  MDU  biologiya  fakulteti 
talabaiari uchun  “Hayotiy jarayonlaming kimyoviy asoslari” kursidan 
ma'ruzalar o'qishni tashkil etgan.