Tasseming bu modda bilan olib bor"" I eksperimental ishiari natijalari

xloropren
  (
neopren)
  kauchugini  sintez 
qildi.  Bu  yillarda  polimerlar  strukturasi  haqidagi 
ta'limot shakllandi va ancha rivojlandi:
- 
A.P.  Aleksandrov  polimer  jismlar  deforma- 
tsiyasining  relaksatsion  tabiati  haqidagi  ta'limotni
rivojlantirdi;
-  V.A. 
Kargin  1930-yiilarning  oxirida  amorf  YMB  uchta
fizikaviy holati  haqidagi  ta'limotni 
shakllantirdi  va  polimerlar
eritmasidagi termodinamik qaytarligi  laktini  isbotladi.
Ikkinchi  jahon 
urushigacha  tabiiy  kauchuk 
homashyosi 
bo'lmagan 
eng 
rivojlangan 
davlatlar 
sintetik 
kauchuk,
polimetilmetakrilat,  polivinilxlorid,  polistirollar 
olinishini  sanoat 
miqyosida joriy qildilar.  Polimerlar kimyosining ulkan yuksalish  davri 
nemis  olimi  K.  Sigler  tomonidan  1950-yillarda  metalIkompleks 
katalizatorlarining  qo’llanishi  bilan  belgilandi.  Bu  ishlar  natijasida 
poliolefinlar:  polietilen  va  polipropilen  olinishi  yuqori  atmosfera
bosimi  ostida  emas,  oddiy  atmosfera  bosimida  amalga  oshirildi. 
Keyinroq 
poliuretanlar,
  xususan 
porolon,  polisiloksanlar
  ishlab 
chiqarish  keng yo'lga qo'yildi.
1907-1969 yy. 
1934-2006yy'. 
1898-1973  yy. 
1903-I979yy.
391

---

sintezi  olimiar oldiga  qo'yilgan  vazifalar  orasida  keng  ko'lamli  ilmiy 
muammo ekanligi  endi ayon  bo'ldi.
L,X.  Bakeland
  (1863-1944  yy.)  -   gollandiyalik  olim, 
1909- 
yilda  AQSHda 
fenol-formaldegid  plastmassasi
 
-  
bakelitni
  olgan 
bo'lsa  ham,  hali  polimerlanish  jarayoni  haqidagi  tushunchalar  tizimi 
va  nazariy  asoslari  shakllanmagan  edi. 
U  1910-yilda  bakelit 
plastmassa sinteziga patent  oldi  va 
Bakelite  Corporation
 
korxonasini 
bunyod qildi.
1912-yilda  rus  muhandisi  G.S.  Petrov  o'z  jamoasi  bilan 
bakelitga  o'xshagan  juda  pishiq  fenol-formaldegid  plastmassasi  -  
karbolitni
 
yaratdi.  Keyinchalik  bu  olim 
tekstolit
 
olish jarayoniga  ham 
asos soldi.  1914-yilda  Moskva  guberniyasining Orexovo-Zuevo  shahri 
yaqinidagi  Dubrovka  qishlog’ida  birinchi  zavodda sintetik  plastmassa
-  
karbolit
  tayyorlash  boshlandi.  1919-yilda  bu  zavod  davlat 
tasarrufiga o'tkazildi  va  keyinchalik  uning  negizida 
‘'Karbolit”
 
ishlab 
chiqarish  birlashmasi  faoliyat ko'rsata boshladi,
German  Shtaudinger
 (1881-1965  yy.)  -   nemis  kimyogar-olimi, 
1922-yiida 
makromolekulalami 
Ubu  modda
 
kovalent  bog’lar  bilan  b o g ’langan  atomlarning
 
uzun  konstruksiyasidir
”  deb  aniqlashga  erishdi. 
Birinchi  bo'lib  olim  polimerlarning  moiekulyar 
massasi  va  eritmasining  qovushqoqligi  orasidagi 
uzviy  bog’liqlik  borligini  tajribada  ham  isbotladi. 
Keyinchalik  amerikalik  kimyogar  German  Mark 
makromolekulalaming 
eritmadagi 
shakli 
va 
o'Ichamini  ilmiy  asosda  o'rgana  boshladi  va  bir 
qator yutuqlarga erishdi.
XX 
asrning  20-30-yillarida  organik  birikmalarning  zanjir 
reaksiyalari  borasida  ish  olib  borgan  akademik  N.N.  Semenovning 
ilg’or  ishlari  polimerlanish  jarayoni  bilan  solishtirilganda  ularning 
tabiati  aynan  bir  xil  ekanligi  oydinlashdi.  1930-yillarda  polimerlanish 
reaksiyalarining  erkin  radikal  (G.  Shtaudinger  va  boshqalar)  va  ion 
mexanizmlari  aniqlandi.  Shu  yillar davomida  sobiq  SSSR  olimlaridan
S.S. Medvedev  polimerlanish jarayonida