Tasseming bu modda bilan olib bor"" I eksperimental ishiari natijalari

I.D.  Van  der-Vaals
 
(1837-1923  yy.)  -   mashhur  golland  fizigi, 
1873-yilda  Leyden  universiteti  talabasi  bo'lgan 
davridayoq  gazlaming  tezlik,  bosim  va  haroratlari 
orasidagi  bog’liqlikni  ifodalovchi  tenglama  tuzib, 
unga 
gaz 
molekulalari 
o'lchami 
va 
o'zaro
tortishuvini  hisobga  oluvchi 
“a ”
  va 
“b "
  konstan- 
talarini  kiritdi.  Bir  mol  gaz  uchun  I.D.  Van-der- 
Vaals tenglamasining ko'rinishi:
( P + ^ W m- b )  = R T
m
bunda,  “a” 
va 
“b”
  kattaliklar  gazlaming  o'zaro  tortishuvi  va 
molekulalar  hajmini  inobatga  oladigan  va  doimiy  qiymatga  ega 
kattaliklar. I.D. 
Van-der-Vaals 
“gazlar  va 
syuqliklar  holatini 
o'rganish”  yo'nalishida  olib  brogan  tadqiqotlari  uchun  1910  yilda 
fizika sohasi  bo'yicha Nobel  mukofotiga sazavor bo'ldi.  Qayd  etish 
lozimki,  gazlar xossalarini  o'rganish  ulami  suyultirish  masalasini hal 
etdi.  1799-yilda  suyuq  ammiak  olindi,  uni  suyuqlantirish  uchun 
ammiak gazi bosim ostida sovutildi.
1845-yilda  M.  Faradey  bir  qator  gazlarni,  jumladan,  xlor  va 
sulfit  angidridini  ham  suyuq  holda  oldi.  Yuqori  bosim  sekinlik  bilan 
normal holatgacha  pasaytirilganda  suyuqlantirilgan  gaz 
tezda
bug’lanadi  va  katta  miqdordagi  issiqlikni  yutadi,  natijada  qolgan
suyuq  gazning  harorati  keskin  pasayadi.  Bu  sharoitda  karbonat 
angidridi  suyuqlanmasdan,