Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

İnceleme gereci-nitelik-bilimsel alan- kapsam  
Kussmaul’un dışındaki beş yabancı yayının 
ürün odaklı 
yaklaşımları, 
onların  da,  çeviri  eğitimini  kaynak  metinle  sınırladığını  gösterir.  Kuss-
maul’un 
ürün+süreç odaklı
 yaklaşımı, bağlamiçi öğeler kadar bağlam-
dışı öğelere de değinmesine neden olmuştur. Bu ise, sonuçta onun çeviri 
eğitimiyle ilgili daha geniş ölçekli bakış açısı getirmesine ve onun daha 
“
geniş kapsamlı
”  kuramsal  bir yaklaşım göstermesine  neden olmuştur. 
Öte yandan, bu yukarıda tabloda görülen ürün odaklı 4 yapıtın kuramsal 
nitelikte olduğu görülür. Alan Duff’ın “ürün+süreç” üzerine dayalı eği-
timcilere yönelik yapıtının üründen yola çıkarak çeviri sürecine ulaşmayı 
hedeflediği, bununla birlikte, çeviri sürecinden çok, ürün üzerinde odak-
landığı görülür. Bu ise, onu uygulamadan kurama giden bir izlek çizmek-
ten çok, dilbilimsel bilgiye dayalı uygulama alanıyla sınırlı bir yapıt ser-
gilemesine neden olmuştur. Buna karşın, Kusmaull’un yapıtının süreçten 
ürüne, bir başka deyişle “tümevarımlı” bir yöntem izleyerek çeviribilime 
kuramsal bir bakış açısı getirdiği öne sürülebilir. Newmark ve Wilss’in 
yapıtlarında da inceleme gereci olarak “ürün” seçilmiş, bununla birlikte 

---

 
191 
Newmark yapıtının kuram ve uygulama olmak üzere iki bölümden oluş-
tuğunu öne sürerek, “sürece” de el attığını özellikle belirtmek istemiştir. 
Uygulama  başlığı  altındaki bölümde  ise,  “çeviri  sürecini yönlendirecek 
hiçbir yöntem kullanılmamış “anlamsal ve iletişimsel” olmak üzere iki çe-
viri örneği verilmekle yetinilmiştir. Sonuç olarak, Newmark’ın yapıtının 
kuramsal bilgi açısından yeterli olmakla birlikte, uygulama alanıyla bağ-
lantısını kuramayıp, uygulama alanında bireysel bilgi birikimi ve deneyi-
mine dayalı bir model geliştirmeye çalıştığı söylenebilir. Wills’in yapıtı-
nın ise, “ürüne” dayalı örnekler üzerine kavramsal, bundan böyle de ku-
ramsal bir yapıt olduğu öne sürülebilir. Öte yandan, Türkçe üç yapıt yu-
karıdaki yabancı kaynaklarla karşılaştırıldığında, bu yapıtların ürün üze-
rinde dilbilgisine dayalı çözümlemelerle sınırlı, uygulama alanının bek-
lentilerine koşut bir çizgide oldukları ortadır. Kuşkusuz bunda yayınevle-
rinin yazarı yönlendiren tutumunun da payı vardır. Bu beş yabancı yayının 
yazarının, geniş kapsamlı tutumuna karşın, Türkçe yayınların yazarlarının 
“dar kapsamlı” tutumlarından da anlaşılmaktadır. Bu durum, yayınevleri-
nin okuyucuyu ileriye götüren ve yenilik getiren yazarlar ve yayınlarına 
fırsat vermekten çok, okuyucunun düzeyine inen, onun bildik ve alışıla-
geldik görüşlerini onaylayan yayınları yeğlemelerinden de kaynaklanabi-
lir. Ne var ki, ülkemizde yayınevleri de ancak böyle bir politika izleyerek 
varlığını sürdürebilir.