Algi ve yorum/perception and interpretation yrd. Doç. Dr. Ahmet abay  Özet

Sonuç Ve Değerlendirme 

Şu  unutulmamalıdır  ki,  yorumu  yapan  ister  Sünni  ister  Şii  isterse  farklı  bir 

anlayışa  sahip  olsun  yaptığı  yorum  sadece  onu  bağlamakla  kalmayıp  aksine  yaptığı 

yorum  İslam’ın  dışarıdan  algılanma  biçimine  de  etki  etmektedir.  Bunun  en  canlı 

örneklerinden  biri  de  DEAŞ’tır.  Oluşturdukları  yorumlar  ve  yaptıkları  hareketler 

İslam’ın terörle anılmasına neden olmaktadır. 

Bu  çerçevede  Kur’an  ayetlerini  yorumlayanlara  düşen  görev;  mezheplerinden, 

meşreplerinden, kliklerinden, cemaatlerinden, partilerinden önce İslam’ı, Kur’an’ı ve 

Peygamberi  öncelemeleridir.  Yaptığımız  yorum,  bu  değerlere  ne  kazandırıyor  veya 

bunlara  nasıl  bir  zarar  veriyor  diye  düşünmek  gerekir.  Çünkü  bunlarla  ilgili 

yapacağımız  yorumlar  bunların  algılanma  biçimini  de  etkileyecektir.  Algılamalar 

yorumları etkilediği gibi algılar da yorumları etkilemektedir. 

Geçmişten  günümüze  dek  uzanan  Kur’an’ı  anlama  ve  yorumlama  çabası  bir 

takım taassuplara, tutkulara, heveslere ve algılara feda edilmemelidir.  

Diyanet  İşleri  Başkanlığı  ve  İlahiyat  Fakülteleri,  Kur’an  ve  sahih  sünnet 

merkezli din  algısını  yaygınlaştırmada daha aktif  rol üstlenmelidir. Hz. Peygamber’i 

doğru anlamının/tanımanın yolunun Kur’an’ı doğru anlamaktan geçtiği unutulmamalı, 

aşırı yorumdan vazgeçilmeli, istişare mekanizmaları harekete geçirilmeli ve toplumun 

ıslahı  amacıyla  yapılacak çalışmaların programı çıkarılmalı,  sahih İslam  algısını  şiar 

edinmiş dinî çevreler ve Sivil Toplum Örgütleriyle daha fazla işbirliği yapılmalıdır. 

                                                        

71

  Mehmet  Okuyan,  Beyanatu’l  Furkan,  Kıraat  Yayınları,  İstanbul  2014,  V/170.  Bu  eserde  de  “alak” 

kelimesine “alaka, ilgi, sevgi, şefkat, aşk” gibi anlamlar verilmiştir. Elmalılı da şu şekilde bir ifade 

yer  almaktadır:  “Tefsir  bilginleri,  yaratılışın  maddi  yönünü  göz  önünde  bulundurarak  meni 

(sperma)nin  aşılamasından  sonra  meydana  gelen  kan  pıhtısının  çoğulu  olmasıyla  yetinmişler  ve 

bunu en alçaktan en yükseğe yükselmeyi göstermek için açıkça anlaşılan mana olarak görmüşlerdir. 

Fakat  manevi  yönü  de  kapsamak  üzere  mutlak  bir  alaka,  bir  ilişik  manasına  müfred  olarak 

düşünülmesine  hem  alekanın  yaratılmasına  da  başlangıç  olan  ve  Rabbani  bir  izafetten  ibaret 

bulunan ruhi ilişiğe kadar insanın bütün yaratılışın başlangıçlarını kapsayan, hem de okunanın ruhi 

bir sevgi  ve alaka ile takip edilmesi hususuna da açık faydalı bir uyarım olacağından dolayı daha 

ince,  daha  derin,  daha  beliğ  olur.  Bu  şekilde  meale  şöyle  demeli:  "O, insanı  bir  ilişikten  yarattı.” 

Bununla beraber iki takdirde de kısaca manası şudur: "Bir alakadan, yahut sırf bir ilişikten bir insan 

yaratan ve mutlak surette yaratmak kendinin şanı olan Rabb'in hiç okumamış olan kimseyi de böyle 

bir  emir  ile  elbette  okutur.”  Elmalılı  Muhammed  Hamdi  Yazır,  Hak  Dini  Kur’an  Dili,  Azim 

Dağıtım, İstanbul 1992, IX/324. 

72

  Bkz:  Ebu’l  Huseyn  Zeyd  b.  Ali, 

Tefsiru  Garibu’l  Kur’ani’l  Mecid

,  (Tahkik:  Muhammed 

Yusufuddin),  Haydarabad  1422/2001,  s.314;  Mükatil,

  Tefsiru  Mukatil  b.  Süleyman

,  III/500;  el-

Ferra,

  Meani’l  Kur’an

,  III/278;    et-Taberi, 

el-Camiu'l-Beyan  an  Te'viliayi'l-Kur'an

,  XI/642;  

Maturidi, 

Te’vilatu  Ehli’s  Sunne

,  X/577;      es-Semerkandi,