Buxoro muhandislik-texnologiya instituti

Urug'larni  yanchish
.  Urug'lardagi  moyni  ajratib  olish  uchun  ular 
to'qimasining hujayra strukturasini buzish kerak. Urug'larni yanchish aynan shunday 
struktura  o'zgarishlariga  olib  keladi.  Urug'larni  (mag'izni)  talab  etiladigan 
darajagacha  maydalash  uchun  ezuvchi,  yorib  kesuvchi,  ishqalovchi  yoki  zarba 
beruvchi  mexanik  ta'sirlardan  foydalaniladi.  Odatda,  bu  ta'sirlarning  bir  nechta 
kombinatsiyalaridan foydalaniladi. 
      
Urug'larni  yanchishdan  so'ng  hosil  bo'lgan  material  yanchilma  deb  ataladi. 
Yanchilma  o'zining  juda  katta solishtirma  yuzasi bilan  ajralib turadi. Urug' mag'zini 

---

78 
 
yanchish  davomida  hujayra  qobiqlari  va  hujayra  ichidagi  moyli  struktura  qismi 
buzilib, moyning anchagina qismi erkin holda ajralib, darhol yanchilma zarralarining 
sirtiga adsorbsiyalanadi.  
Yaxshi  yanchilgan  yanchilma  teshiklari  diametri  1  mm  bo'lgan  elakdan 
o'tadigan bir xil o'lchamli zarralardan iborat bo'lishi kerak. 
Unda  butun,  shikastlanmagan  hujayralar  bo'lmasligi,  shu  bilan  birga  judayam 
kichik  (unsimon)  zarralar  miqdori  juda  kam  bo'lishi  kerak.  Yanchilma  olish  uchun 
ko'pincha  valesli  dastgohlar  qo'llaniladi.  Eng  keng  qo'llaniladigan  VS-5 
dastgohlarining  ishchi  organlari  bo'lib  bir-birining  ustida  birin-ketinlik  bilan 
joylashgan  beshta  valeslar  xizmat  qiladi;  yuqoridagi  valesning  yuzasi  taram-taram 
(riflangan),  qolganlari  esa  tekis  (5.6-rasm).  Valeslar  diametri  400mm,  aylanish 
harakati chastotasi 162-165 min4. 
   Yanchilmaning  yaxshi sifati  material namligi quyidagicha bo'lganida  ta'minlanadi: 
kungaboqar  urug'i  uchun-5,5-6,0%;  paxta  chigitining  I-III  navlari  uchun-8,5-9,5%; 
paxta chigitining IV navi uchun-9,5-10,5%.  
Dastgohning  ish  unumdorligi  (tlsuf):  kungaboqar  urug'i  uchun  -60;  paxta 
chigiti uchun-100; ka-nop urug'i uchun-21. 
Yanchilmaning 
sifatiga 
qo'yiladigan 
talablar 
quyidagicha 
(yanchilmaning 
yacheykalari  o'lchami  1  mm  bo'lgan  elakdan  o'tishi,%  dan  kam 
emas): kun-gaboqar urug'i uchun-60; paxta chigitining I-III navlari uchun-60; paxta 
chigitining IV navi uchun-50; kanop urug'i uchun -70. 
 
 

---

79