Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Moliyaviy  investitsiyalar
  –  bu  daromad  olish  (foizlar,  dividendlar  va  ijara 
haqi  kabi)  va  asosiy  kapital  qiymatini  ko‘paytirish  maqsadida  investor  tasarrufida 
bo‘lgan  korxona  aktivlardir.  Mohiyat  jihatdan  “qimmatli  qog‘ozlarga  (aksiya, 
obligatsiya va boshqa qimmatli qog‘ozlar), ya’ni moliyaviy aktivlarga joylashtirilgan 
kapital moliyaviy investitsiyalarni anglatadi”
13
. Moliyaviy investitsiyalarni 2.1 – rasm 
orqali tasniflash mumkin. 
Real  va  moliyaviy  investorlar  maqsadlarining  turlicha  bo‘lishi  va  fond 
bozorining  real  sektorga  ta’sirining  yo‘qligi  bilan  belgilanishi  va  investitsiya 
siyosatini  nazorat  qilish  orqali  esa  ma’lum  vaqtdagi  investitsiyalar  hajmini  belgilab 
berishga erishish mumkin. 
Bozor munosabatlari sharoitida pul resurslarini uzluksiz shakllantirish va ularni 
daromad  keltiruvchi  ob’ektlarga  samarali  investitsiyalash  moliya  bozori  yordamida 
ta’minlanadi.  Ushbu  bozor  o‘zida  pul  bozori,  kredit  bozori  va  fond  bozorini 
mujassam etadi. Fond bozorida moliyaviy (portfel) investitsiyalar amal qiladiki, ular 
qimmatli qog‘ozlarni sotib olishga yo‘naltirilgan bo‘ladi.  
Moliyaviy  investitsiya  yuridik  va  jismoniy  shaxslarning  ixtiyorida  mavjud 
bo‘lgan  bo‘sh  pul  mablag‘laridan  samarali  foydalanishni  ta’minlaydi.  Amaldagi 
qonunchilikdan kelib chiqib moliyaviy investitsiyalar joriy (qisqa) va uzoq muddatli 
investitsiyalarga  bo‘linadi.  Joriy  (qisqa)  investitsiyalar  –  erkin  sotiladigan  va  bir 
yildan  ko‘p  bo‘lmagan  muddatda  egalik  qilishga  qaratilgan  qimmatli  qog‘ozlardir. 
Odatda ular bozor (likvidli) qimmatli qog‘ozlari, deb ham ataladi. 
 
 
 
13
 Neshitoy A.S. Investitsii: Uchebnik. – 4-ye izd. – M.: «Dashkov i K
0
», 2006. – S. 14. 

---

25