O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

 Kam uglerodli po‘latlar 
        Materialning  ushbu  turi  qolgan  barcha  po‘lat  turlaridan  ko‘ra  ko‘proq  ishlab 
chiqariladi.  Kam  uglerodli  po‘latlar  odatda  qotishmaning  0,25%  og‘irligicha 
uglerodga  ega  va  termik  ishlovdan  martensit  struktura  xosil  qila  olmaydi.  Ularni 
faqat sovuqlayin deformatsiya yo‘li bilan kuchaytirish mumkin. Bu materiallarning 
mikrostrukturasi  ferritli  va  perlitli  mikroelementlardan  tuzilgan.  Bu  materialni 
qayerda  qo‘llash  mumkin,  axir  kam  uglerodli  po‘latlar  nisbatan  yumshoq  va 
unchalik mustaxkam emas, lekin zarbiy qovushoqlik va plastiklik xossalari yuqori.  
Ularga  stanoklar  yordamida  onson  ishlov  bersa  bo‘ladi,  bundan  tashqari  ularning 
payvandlanuvchanligi  ham  yuqori.  SHuning  uchun  ham  ulardan  maxsulot  ishlab 
chiqarish arzonroq. 
        Ushbu materiallarning asosiy qo‘llaniladigan sohasi – avtomobollarning kuzov 
detallari, ko‘priklar, binolar, quvur o‘tkazgichlar va boshqa sohalarda turli profillar 
(chiziqli, aylana, burchakli) va listlar sifatida qo‘llaniladi. 
Qora metallarning tarkibi va mexanik xossalari 13.1 a va b jadvalida keltirilgan. 
        Ushbu  materiallarning  mexanik  xossalari  asosan  quyidagi  oraliqlarda  bo‘ladi: 
oquvchanlik  chegarasi  275  MPa  (40000  funt/dyuym
2
),  mustaxkamlik  chegarasi  – 
415 dan 550 Mpa gacha (60000 – 80000 funt/dyuym
2
), plastikligi – 25%EL.