Menejment jarayonini yaratish modeli
14-chizmadan kо‘rinib turibdiki, menejment maqsadlarini belgilash va
unga erishish jarayonini amalgi oshirishning asosiy elementi, umuman
olganda, har qanday maqsadli jarayon kabi, obyektiv ravishda tadqiqot
yoki ta’sir kо‘rsatadigan harakat(faoliyat)dir. Harakat, shuningdek, tegishli
tartibda ishga qabul qilinayotgan yoki tavsiya etilishi mumkin bо‘lgan
xodim faoliyatining asosiy konstruktiv elementi hisoblanadi. Uning
maqsad
vaziyat
muammo
yechim
natija
Tashkilotning tsiklik jarayoni
Tadqiqot
ta'sir qilish
Tahlil
Tanlash
Axborotlashtirish
maqsadga erishish
Ta’sir
145
tarkibiy qismlarini birlashtirish tartibi, shuningdek, 14-chizmada
kо‘rsatilgan menejment jarayonining asosiy bazaviy modeli aks ettirilgan.
Ta’lim olish jarayonida bо‘lajak menejer oddiy universal
harakatlarning bajarilishini, masalan, taqqoslash, kо‘paytirish, tarqatish
kabilarni о‘rganadi. Determinatsiya darajasiga kо‘ra tahlil qilganda,
menejerlarni soni ikki yuzdan ortiq deb emas, balki ta’lim oluvchi
menejerlarning umumiy bilim olish darajasi yuqori qо‘yiladi. Keyinchalik,
ma’lum bir tartib bilan, molekulalar atomlardan iborat bо‘lganidek, har bir
mustaqil rivojlanish, kasbiy tayyorgarlik yoki mutaxassislik bо‘yicha ish
olib boradigan muayyan operatsiyalar harakatlardan hosil bо‘ladi.
Professional tarzda bajariladigan operatsiyalar va ular bilan
menejment jarayonining boshqa tarkibiy elementlari izchil birlashtirilishi
ta’minlanadi:
- bir xil operatsiyalar majmuasi sifatida pog‘onalar,
- bosqichlar oraliq natijani olish bilan belgilanadigan jarayonning
segmentlari,
- chora-tadbirlar siklining qismlarini eng xarakterli tashqi belgilar va
davriy ketma-ketliklar sifatida haqiqiy sikllar sifatida ajratib turadigan
bosqichlar.
Bu tashkilotning missiyalarini belgilash va amalga oshirishni maqsadli
ravishda ishlab chiqish, amalga oshirish va nazorat qilish imkonini
beradigan menejment tuzilmasining protsessual formatini ta’minlaydi.
Menejment jarayonining taqdim etilishi maqsadli ta’sirni ishlab
chiqish va amalga oshirish ustuvorligi bilan ifodalanadigan pretsedent
yondoshuvga asoslangandir. Kо‘plab olimlar va amaliyotchilar tomonidan
boshqaruv va menejmentni tushunish va tashkil etish о‘rtasida sezilarli
farqlar mavjud ekanligi tan olingan.
Tashkilotda ular strategik yо‘naltirilgan va tezkor taktik jihatdan
yakuniy maqsadga erishish uchun juda kо‘p turli xil, kо‘pincha norasmiy
yо‘llar bilan yо‘naltirilgan menejmentdan farqli о‘laroq, qaror qabul qilish,
mohiyatini tushunib olish va amalga oshirish tartib-tamoyillarining
mazmunini loyihalashda boshqaruvning ustuvor tomonlari namoyon
bо‘ladi. Va, albatta, menejment kо‘pincha maqsadga erishish va erishish
san’ati sifatida belgilanadi va boshqaruvni maqsadli ta’sirini ifodalovchi
va ta’minlaydigan qarorni ishlab chiqish, qabul qilish va amalga oshirish
sifatida belgilaydi.
Yuqorida keltirilgan ta’riflarni taqqoslash natijasi shuni kо‘rsatadiki,
menejmentda asosiy yо‘nalish sifatida maqsad ajratiladi, boshqaruvning
asosiy tushunchalari – masalaning yechimi tushunchasidir. Ushbu
146
pozitsiyalardan menejment jarayonlarini tashkil etishda ikkita asosiy
ustunlik mavjud: maqsad va yechim, asosan, ularning rivojlanishi, taqdim
etilishi va amalga oshirilishining barcha konfiguratsiyasini belgilash.
Do'stlaringiz bilan baham: |