0Raqamli texnologiya fakulteti 2-kurs talabalariga 4-semestr uchun «Falsafa» fanidan yakuniy nazorat savollari

 
EVDEMONIZM 
(yun. 
eudaimonia
-rohat-
farog’at, 
baxt-saodat) 
—
  baxt-saodatga  intilishni  inson  axloqiy 
faoliyatining  mezoni  hamda  asosiy  harakatlantiruvchi 
kuchi  deb  hisob-lovchi 
axloqiy  ta’limot;  axloq
-odob-ning 
gedonizmga 
yaqin  uslubiy  tamo-yili.  Evdemonizm  antik 
dunyo  axlokiy  nazariya-larida 
to’liq
namoyon 
bo’lgan 
(Demokrit,  Sokrat,  Aristotel). 
Evdemonizm  baxt-saodatga 
intilishni  axlok-odob  mezoni  va  inson  axloqiy  xatgi-hara-
katining  asosi  deb  hisoblaydi.  Shax-siy  baxtga  intilish 
—
 
individuali-stik  E.,  ijtimoiy  baxtga  intilish  ijtimoiy 
Evdemonizm deyiladi. 
18-a.  fransuz  materialistlari  (Gelvesiy,  Didro) 
qarashlarida  ham  Evdemonizm  g’oyalari  mavjud.  Ular 
inson  baxti  har  qanday  jamiyat  va  har  qan-day  inson 
faoliyatining 
tub 
maq-sadidir, 
deb 
chiqqanlar. 
Evdemonistik  etika  uz  insonparvarligi  bi-lan  xristianlik 
etikasidan beqi-yos yuqori turadi, chunki u oxiratda emas, 
balki  bu  dunyoda  baxtga  eri-
shishga  da’vat  etadi. 
Evd
emonistlar  inson  xam  ma’naviy,  ham  jismoniy 
sog’lomlikka  intilsa,  o’zi  va  o’zga
-larning  barcha  ezgu 
xususiyatlari-ning  shakllanishiga  yordam  bersa  hamda  bu 
bilan  zamondoshlar  va  ke-
lajak  avlod  obro’
-
e’tiboriga 
sazo-
vor bo’lsa, bunday insonni baxtli va komil deb e’tirof 
etganlar.  Evdemonizm  baxt-saodatni  jismoniy  va  bir  lah-
zali  huzur,  lazzat  bilan  tenglash-tirmaydi,  balki  uni  keng 
ma’noda,  ya’ni  jismoniy  va  ma’naviy  qadriyatlarning 
majmui  tarzida  tu-
shunadi.  Evdemonizi  ta’limotiga  ko’ra, 
o’z  shax
-sida  mazkur  qadriyatlarni  mujas-samlashtira 
olgan  kishigina  china-kam baxt-saodat  sohibidir,  shunday 
baxtgina insonga haqiqiy lazzat, 
 
122 
2 
1 
11 
Davlatning oila tinchligi va barqarorligini ta’minlashdagi o‘rni. 
123 
1 
1 
12 
Sport va uning ma’naviy –estetik jihatlari. 
Sport estetikasi deganda, inson harakati go`zalligi va 
ulug’vorligini estetik anglab yetish tushuniladi. Sport 
estetikasining rivojlanish jarayonlari insonning ma’naviy 
va jismoniy yetuklik uyg’unligining in’ikosidir. Bunda 
insonda jismoniy rivojlanish, jismoniy tayyorgarlik, 
jismoniy kamolot, jismoniy ta’lim, jismoniy madaniyat 
kabi bosqichlar kuzatiladi. 
Jismoniy rivojlanish - kishi organizmi shakli va 

---

funksiyalarining o`zgarish jarayoni bo`lib, asosan, 
atropometrik va biometrik ko`rsatkichlarni anglatadi. 
Ya’ni, bo`y, gavda og’irligi, qaddi-qomati, 
o`pkalarning tiriklik sig’imi, shuningdek, tezkorlik, 
epchillik, egiluvchanlik, kuch-chidamlilik kabilarni 
o`z ichiga oladi. 
Jismoniy tayyorgarlik - bu harakat ko`nikmalari 
malakalari, jismoniy sifatlarining sport razryadlari va 
unvonlar, talab va me’yorlar bilan belgilanadigan 
rivojlanish darajasidir. 
Jismoniy kamolot - bu jismoniy rivojlanishning 
tarixan shakllangan darajasi va sog’liqning, hayotga, 
mehnatga, vatan himoyasiga har tomonlama jismoniy 
tayyorgarlikning eng yuqori bosqichidir. 
Sport - bu musobaqa jarayonida namoyon bo`ladigan 
u yoki bu jismoniy mashq turida eng yuqori natijaga 
erishishga yo`naltirilgan maxsus faoliyatdir. 
Jismoniy madaniyat - umumiy madaniyatning bir 
qismi bo`lib, jamiyatning ijtimoiy-tarixiy amaliyot 
jarayonida to`plangan inson jismoniy kamoloti 
sohasidagi moddiy va ma’naviy boyliklarining 
majmuiasidir. Moddiy boyliklarga sport inshootlari, 
stadionlar, sport zallari, basseyn, kortlar, jismoniy 
tarbiya jihozlari, 
maxsus kiyim
, poyabzal, 
shuningdek, sport sohasida erishilgan yutuqlar, ya’ni 
kamolot darajasi kiradi. Ma’naviy boyliklarga 
jismoniy tarbiya haqidagi fan, san’at asarlari, 
adabiyot, haykaltaroshlik, rang-tasvir, musiqa va 
boshqalar kiradi. 
Shaxsning har tomonlama uyg’un rivojlanishi uchun 
sport turlarining ahamiyati katta. Sport, avvalo, 
chiniqtiradi, tarbiyalaydi, shu bilan birga, go`zallikka 
va ezgulikka chorlaydi. 
Chempionlar millionlab muxlislar oldida ajoyib 
kombinatsiyalar yaratadilar. Shu bilan birga, estetik 
zavq uyg’otadilar. Sportning estetik turlari figurali 
uchish, badiiy gimnastika, sinxron suzish, ot sporti, 
qilichbozlik va boshqalardir. 
Bu sport turlari mohiyati jihatidan san’at darajasida 
ijro etiladi. Yurtimizda jismoniy tarbiya va sport 
ishlariga alohida ahamiyat berilmoqda. Yoshlarimiz 
jahon arenalarida O`zbekiston san’atini dunyoga 
ko`z-ko`z qilmoqda. O`zbekiston bayrog’i Yer 
sharining deyarli har yerida baland ko`tarilmoqda. 

---

 
 
 
124 
1 
1 
11 
Estetik  tarbiyaning maqsadi va vazifalirini tushuntirib bering? 
Estetik tarbiya mohiyatan insoniy ideal bilan bog’liq 
bo’lib,  estetik  ideal  egasi  nafis  didga,  pokiza  tuyg’ularga 
egaligi  bilan  ajralib  turadi.  Ma’lumki,  shaxs  ijtimoiy 
taraqqiyotning  turli  xil  jabhalarida  bevosita  va  bilvosita 
ishtirok etadi va faoliyat olib boradi, shaxs bu bilan ijtimoiy 
taraqqiyotning  estetik  subyektiga  aylanadi.  Shunga  ko’ra, 
aytishimiz  mumkinki,  jamiyatda  yashayotgan  biror–bir 
shaxs  estetik  jarayonlardan  chetda  turmaydi,  aksincha, 
o’zining muayyan xatti–harakati bilan mazkur jarayonlarga 
u  yoki  bu  darajada  ta’sir  ko’rsatadi.  Estetik  tarbiyaning 
maqsadi  ana  shunday  ta’sirlarni  go’zallik,  ulug’vorlik, 
fojiaviylik, kulgililik asosida yo’naltirishdan iborat.
 
Shuni ta’kidlash joizki, estetik tarbiya badiiy tarbiya 
bilan  doimiy  tarzda  aloqada  bo’lib  keladi.  Biroq,  bu 
«estetik  tarbiya  badiiy  tarbiya  bilan  bir  xil  ma’no  kasb 
etadi»,  degan  gap  emas.  Negaki,  badiiy  tarbiya  ijod 
jarayonidagi  rang–barangliklar  olamini  inson  tomonidan 
estetik tarzda anglash va o’zlashtirishning bir qismi, xolos. 
Shu ma’noda