60
Ma’lumki, boshqaruv jarayoni bir necha bosqichlami: muammo, maqsad,
vaziyat, qaror bosqichlarini o‘z ichiga oladi. Boshqarish jarayonining bir qismi
sifatida maqsadlami belgilash jarayonida ham ma’lum bir texnologiya asosida
etaplar, bosqichlar, operatsiyalar va boshqalar mavjud. Bunday texnologiya
odatda quyidagi bosqichlami o‘z ichiga oladi:
1.
Atrof muhitni tahlil qilish va uning
natijalarini tushunish
2.
Tegishli missiya va / yoki strategik maqsadni ishlab chiqish
3.
Maqsadlar tizimini ishlab chiqish jarayoni (maqsadlami belgilash)
Maqsad tizimini ishlab chiqish jarayonining
har bir bosqichi
(maqsadlami belgilash) quyidagi bosqichlami o‘z ichiga oladi: birinchi bo‘lib,
atrof muhitdagi tendensiyalami tahlil qilish va aniqlash (ichki va tashqi);
tashkilotning umumiy maqsadlariga erishish; maqsadlar iyerarxiyasini
(daraxtlami, shajarani) qurish; shaxsiy maqsadlami belgilash.
Tashkilotni qamrab olgan muhit nafaqat missiyani o‘matish uchun mavjud
boimaydi. Tashkilotning maqsadlari uning mavjud holatiga juda bogiiq boiib,
iqtisodiyot, siyosat, huquq, fan, texnika va boshqa sohalardagi zamonaviy
rivojlanish tendetsiyalami o‘z vaqtida aniqlash imkonini beradi. Rahbariyat
tegishli maqsadlami amalga oshirishda atrof- muhit holati haqida oldindan
bilish imkoniyatiga egadir. Maqsadlami belgilash bosqichida menejerlar atrof-
muhitning tarkibiy qism(holat)larini hisobga olishlari kerak. To‘g‘ri, hamma
narsani hisobga olish imkoniyati yo‘q. Bunda menejerlar, ayniqsa, iqtisodiyot
rivojlanishining noaniqlik bosqichlarida kutilmagan vaziyatlarga tayyor turishi
kerak.
Ikkinchi bosqichda tashkilot uchun umumiy maqsadlami belgilash zarur.
Bunda tashkilot faoliyati yo‘nalishlaridan ishonchli va asosiy hisoblanganlami
tanlash kerak. Bundan tashqari, maqsadlami belgilash texnologiyasida aniq
mezonlarga
muvofiqaniqlangan
maqsadlami
mazmunli
va
sifatli
rasmiylashtirish uchun vositalami taqdim etishi kerak. Tashkilot missiyasining
mezoni, uning muhitini, tendensiyasini rivojlanishi bilan belgilanadi.
Maqsadlami belgilash jarayoni ushbu muhitda tashkilotning pozitsiyasiga,
xususan, resurslar bilan ta’minlanganlik xususiyatiga bogiiqdir.
Uchinchi bosqich maqsadlami qurish yoki ulaming iyerarxiyasini qurish
bilan bogiiq. Iyerarxiya barcha yo‘nalishlarda va maqsadlarda muhim
ahaxniyatga ega.
To‘rtinchidan, shuningdek, juda muhim bosqichda tuzilishda mantiqiy
toiiqlikka erishilishi kerak. Maqsadlar har bir xodimga o‘z vaqtida yetkazilishi
kerak. Har bir ijrochi shaxsiy qiziqishlari va maqsadlar orqali tashkilotning
yakuniy maqsadlariga erishish, o‘z missiyasini amalga oshirish jarayoniga
qo‘shilishlari shart.
Eng muhim va hal qiluvchi omil - qadriyatlarga, hissiyotlarga, istaklarga,
o'zlarining va belgilangan maqsadlarga ega boigan ijrochining harakatlarga
o‘tishidir (3-chizma).
Maqsadlami belgilash jarayoni uzluksizlik, diskretlik, siklilik, dinamiklik,
samaradorlik va boshqalar ko‘rsatkichlarda ifodalanadi. Motivatsiya va
bogiiqlik (majburiyat)- bu shaxs va tashkilot uchun samarali faoliyatning
asosidir.
Do'stlaringiz bilan baham: